Drie oproepen aan Nederland; medevoorzitter van de Media Freedom Coalition

De MFC werd in juli 2019 gevormd tijdens de Global Conference for Media Freedom en is een partnerschap van landen die samenwerken om te pleiten voor mediavrijheid en veiligheid van journalisten. En om degenen die journalisten schade toebrengen voor hun werk, ter verantwoording te roepen. De bestaansreden van de coalitie is het verdedigen van de mediavrijheid waar deze wordt bedreigd. 
 

De vrije journalistiek staat wereldwijd onder druk

Er rust een grote verantwoordelijkheid op de schouders van de MFC; aan alle kanten wordt de vrije journalistiek aangevallen. Het gebeurt steeds vaker dat onafhankelijke journalisten in levensbedreigende situaties terecht komen. Dat merkten we in Nederland al met de moord op Peter R. de Vries. Helaas is in veel landen waar een conflict gaande is of waar de rechtsstaat zwakker is, is het gevaar voor journalisten nog groter. Steeds vaker lopen journalisten daarom het risico op (langdurige) onrechtmatige opsluiting in de gevangenis, krijgen te maken met geweld en in de ergste gevallen is hun leven in gevaar. Onlangs werd de 1418ste journalist sinds 1992 vermoord, waarbij gezegd moet worden dat het feitelijke aantal nog hoger ligt, omdat in sommige landen de gegevens van omgekomen journalisten ontbreken. 

Als medevoorzitter kan Nederland een voortrekkersrol nemen en concrete verbeteringen op het gebied van mediavrijheid nastreven. Free Press Unlimited roept Nederland op om de volgende doelen na te streven:
 

Nederland geeft als de eerste EU-lidstaat noodvisa voor journalisten in levensbedreigende situaties. De medevoorzitter Canada zegde dit afgelopen zomer al toe. Journalisten in acute nood hebben geen tijd te verliezen en moeten helaas vaak zo snel mogelijk het land verlaten. De kidnapping van de Belarussische journalist Roman Protasevich en zijn vriendin heeft dit pijnlijk duidelijk gemaakt. Nederland moet, als voorzitter van de MFC per 1 januari 2022, het voortouw nemen om een groep van deze journalisten die in levensgevaar zijn, te redden. Dit kan al door aan 50 journalisten per jaar, plus hun familieleden, bescherming te bieden. Op dit moment biedt Nederland namelijk geen oplossing voor journalisten in acute levensgevaarlijke situaties. De Tweede Kamer heeft met een meerderheid voor een voorstel gestemd om dit te onderzoeken, en de Minister van Buitenlandse Zaken heeft aangegeven de noodzaak ervan in te zien. Het is nu zaak dat de mogelijkheid juridisch wordt gecreëerd. 
 

Nederland zet zich in voor gerechtigheid voor vermoorde journalisten. Straffeloosheid is namelijk een groot probleem. Volgens UNESCO wordt 87% van de moorden op journalisten wereldwijd nooit opgelost. Dergelijke straffeloosheid is vaak te wijten aan een gebrek aan politieke wil, corruptie, belangenverstrengeling of een gebrek aan financiële middelen en sterke instituties. Nederland zou, als thuisland van de Stad van Vrede en Recht en land dat publieke verantwoording als een van de pijlers van haar buitenlandbeleid hanteert, het voortouw moeten nemen in de strijd voor gerechtigheid. Dit kan gedaan worden door politieke druk uit te oefenen op staten die zelf niet in actie komen voor gerechtigheid voor vermoorde journalisten. 
 

Onder het medevoorzitterschap van Nederland gaat de Media Freedom Coalition effectiever opereren. De MFC zou helderder moeten communiceren met het maatschappelijk middenveld over haar activiteiten, politieke acties, en de manier waarop wordt gehandeld na het ontvangen van een formeel verzoek. Op die manier kunnen andere partijen die werken aan hetzelfde doel, met name het Consultative Netwerk van Mediavrijheidsorganisaties, beter hun acties afstemmen om de effectiviteit te verhogen. Ook zou het goed zijn als de MFC onder leiding van het Nederlandse medevoorzitterschap een rapport publiceert dat jaarlijks verschijnt dat openbaar maakt welke concrete resultaten zijn behaald en op welke dossiers meer actie nodig is. 

Foto: Matteo Nardone / Pacific Press / Sipa