Insiders’ perspectief: hoe checkt een journalist nieuws?
Het tegengaan van nepnieuws is een belangrijk onderdeel van de journalistiek. De taak van journalisten om mensen door desinformatie en desinformatie te loodsen, is belangrijker dan ooit. In de campagne #StickToTheFacts benadrukken we het belang van het vasthouden aan de feiten en het zoeken naar betrouwbare informatie. In dit artikel vertelt Loes Witschge, fact-check journalist bij AFP*, hoe zij deze taak op zich neemt in het licht van een steeds toenemende hoeveelheid nepnieuws.
Agence France-Presse (AFP) is het oudste en op een na grootste persbureau ter wereld. Naast het bieden van snelle, uitgebreide en geverifieerde berichtgeving van nieuws, is AFP ook een wereldleider in digitale verificatie. Met toegewijde journalisten die vanuit alle delen van de wereld werken, onderzoekt en weerlegt AFP valse informatie, met een focus op items die schadelijk, impactvol en manipulatief kunnen zijn.
Loes Witschge, vanuit Nederland werkzaam voor AFP als fact-checking journalist*, geeft ons een kijkje in haar werk.
"Als fact-check journalist controleer ik mogelijke valse claims op sociale media, met name Facebook. Ik doe dit niet alleen - ik maak deel uit van het wereldwijde fact-checking netwerk van AFP, nu 86 journalisten tellend in meer dan 30 landen.
Er zijn veel verschillende methodes om verkeerde informatie te ontkrachten. In sommige gevallen is een omgekeerde beeldzoekopdracht voldoende om vast te stellen dat een foto die naar verluidt recent is, eigenlijk twee jaar oud is - zoals ik deed bij een post waarin stond dat leden van het Nederlandse kabinet anti-coronavirus maatregelen overtreden. Ik gebruik soms digitale verificatie technieken zoals geolocatie met Google Maps en Street View, en vaak raadpleeg ik experts en autoriteiten zoals de politie.
Verkeerde informatie en desinformatie kunnen reële, directe gevolgen hebben. Valse uitspraken over bijvoorbeeld Covid-19 kunnen leiden tot infecties. Op de lange termijn kan valse informatie gericht op het in diskrediet brengen van politici of mensen die zich kandidaat stellen, of de instellingen of media van een land, het vertrouwen in de democratie aantasten.
Vaak roept verkeerde online informatie een emotionele reactie op, zoals woede, waardoor het erg aantrekkelijk voelt om gelijk op de deelknop te drukken. Daarom kan tot 10 tellen al een impact hebben. Even nadenken voordat je iets deelt, is een van de vier stappen in de ‘HALT’ -methode, die als doel heeft om het rondgaan van verkeerde informatie te verminderen. Als je dieper hierop in wilt gaan, kan deze 90 minuten durende cursus van het International Fact-Checking Network een prima uitgangspunt zijn."
*Dit artikel is geschreven toen Loes Witschge nog werkzaam was voor AFP. Voor de #StickToTheFacts campagne is het atikel opnieuw gepubliceerd, op dat moment was Loes Witschge niet meer werkzaam bij AFP.