Lancering van het Media Viability Manifest: het voortbestaan van de journalistiek waarborgen
Free Press Unlimited initieerde samen met IMS en DW Akademie een kerngroep van 13 organisaties die het Media Viability Manifesto ontwikkelde: een wereldwijd initiatief om het financiële voortbestaan van de journalistiek te garanderen. Het Manifest is tot stand gekomen met de input van meer dan 150 personen uit 55 landen, die 86 mediaorganisaties vertegenwoordigen.
Journalistiek en onafhankelijke media maken moeilijke tijden door. Het economische model is steeds minder passend en functioneel door digitale concurrentie en het onttrekken van advertentie-inkomsten door vijanden van persvrijheid in regeringen, zoals Viktor Orban (Hongarije), Daniel Ortega (Nicaragua) of Vladimir Poetin (Rusland). En ook door kwaadwillende oligarchen over de hele wereld of digitale tycoons zoals Musk of Zuckerberg.
Het Media Viability Manifesto is bedoeld om vorm te geven aan de economie die nodig is om het fundamentele recht op vrijheid van meningsuiting en toegang tot informatie overal ter wereld te waarborgen en de economische autonomie en onafhankelijkheid van media overal ter wereld te beschermen. Het doel is om meer gestructureerde dialogen over het voortbestaan van journalistiek en onafhankelijke media in verschillende sectoren te ondersteunen en om een wegen te openen naar meer duurzame financiering voor journalistiek.
Voortbestaan gaat om meer dan financiën
Vaak wordt er bij gesprekken over het voortbestaan van de media enkel het creëren van financiële veerkracht genoemd, door middel van lidmaatschaps-, abonnements- en advertentie-inkomsten en in sommige gevallen overheidssubsidies. Maar focussen op dit onderdeel alleen is onvoldoende. Media kunnen voortbestaand als ze financieel onafhankelijk en vrij van druk zijn, wat iets anders is dan alleen het ontwikkelen van een bedrijfsstrategie. In veel landen zijn media onderhevig aan een complexere set van factoren waarbij het niet alleen gaat om het verhogen van de directe inkomsten. Free Press Unlimited werkt vooral in landen waar de voorwaarden hiervoor ontbreken. Er is vaak sprake van juridische druk en media capture, waarbij de meeste media worden gecontroleerd door één machtige partij die de inhoud van het nieuws beïnvloedt of censureert. De focus op financiën is daarom onvoldoende om onafhankelijke media te laten voortbestaan.
Vaak wordt er bij gesprekken over het voortbestaan van de media enkel het creëren van financiële veerkracht genoemd, door middel van lidmaatschaps-, abonnements- en advertentie-inkomsten en in sommige gevallen overheidssubsidies. Maar focussen op dit onderdeel alleen is onvoldoende.
Dit was het startpunt voor Free Press Unlimited om samen met partners en gelijkgestemde organisaties te werken aan het Manifest. We stelden ons de vragen: wat zijn de criteria voor onafhankelijke media om te kunnen voortbestaan; hoe kunnen media onafhankelijk blijven en niet onder invloed komen van één eigenaar, en hoe kunnen ze financieel onafhankelijk worden binnen hun eigen unieke context.
Focus op kleine media
Free Press Unlimited werkt in veel conflictgebieden en repressieve contexten. In dergelijke contexten hebben de veerkracht van kleine en lokale media een niche rol, maar zijn van groot belang om onderbediend publiek te bereiken, autoriteiten ter verantwoording te roepen en informatie van publiek belang te verstrekken. Platforms voor onderzoeksjournalistiek en freelance netwerken van samenwerkende journalisten doen belangrijk onderzoek naar machtsmisbruik. We benadrukken dat het essentieel is om dergelijke kleinere media in stand te houden om een pluriform medialandschap te behouden. Andere suggesties die we naar voren brachten zijn het creëren van ruimte voor nieuwe initiatieven en innovatie, het mogelijk maken van een wettelijke omgeving die media niet belemmert, het bevorderen van diversiteit van media en aandacht voor mediapersoneel en hun welzijn.
Leon Willems, Senior Advisor International Partnerships en medeschrijver van het Manifest, legt uit waarom het zo belangrijk is om deze tijd en energie te investeren in de levensvatbaarheid van media: “Free Press Unlimited hoopt dat er met dit initiatief meer geld beschikbaar komt om te investeren in een pluriform, levensvatbaar medialandschap, vooral in landen waar persvrijheid op het spel staat, om zo burgers beter van dienst te kunnen zijn met meer autonome berichtgeving, en meer transparantie en verantwoording van overheden. Momenteel wordt slechts 0,03% van alle ontwikkelingsfondsen besteed aan journalistiek en informatie, dit is niet genoeg en zou minstens 1% moeten zijn.”