World Press Freedom Index: Nederland weer terug in de top 10
Elk jaar brengt Reporters Without Borders (RSF) een World Press Freedom Index uit op De Dag van de Persvrijheid (3 mei). De index, bestaande uit een ranking van 180 landen, evalueert het klimaat voor journalisten en onafhankelijke media wereldwijd. Grote en radicale veranderingen die te maken hebben met politieke, sociale en technologische ontwikkelingen worden belicht.
De World Press Freedom Index laat zien dat de media en persvrijheid in 31 landen zeer slecht is. In 42 landen is de situatie slecht, in 55 landen problematisch en in 52 goed of redelijk goed. Dit betekent dat zeven van de tien landen een slecht klimaat voor journalisten hebben. Een ernstige ontwikkeling aangezien pers- en mediavrijheid een mensenrecht is.
Europa
Volgens RSF biedt Europa, en dan met name de Europese Unie, het veiligste klimaat voor journalisten. Dat betekent niet dat we hier kunnen spreken over een zuivere en volledige vorm van persvrijheid. Er zijn veel EU-landen die te maken hebben met de tanende persvrijheid en een verslechterende situatie voor journalisten. Zo laat de index zien dat Duitsland (plek 21) vijf plaatsen is gedaald ten opzichte van het jaar ervoor (16). In het jaar 2022 is daar een recordaantal gevallen van geweld tegen journalisten en arrestaties geregistreerd. Met plek 107 neemt Griekenland de laagste plek van de EU in (vorig jaar 108). Volgens RSF is de grootste verklaring voor deze positie het grote Spyware schandaal. Journalisten werden bespioneerd door inlichtingendiensten en krachtige Spyware genaamd Predator. Dit is een kwalijke schending van zowel het recht op persvrijheid als privacy.
Het positieve nieuws is dat er twee keer zoveel EU-landen zijn gestegen dan gedaald. Polen (57) is met 9 plaatsen gestegen, Frankrijk (24) met twee plaatsen en Nederland (6) met 22. Dat betekent dat we als Nederland weer terug in de top 10 staan.
Nederland
Vorig jaar nam Nederland plek nummer 28 in. Wij zagen in het jaar 2021 een toenemende agressie tegen journalisten tijdens demonstraties, online geweld en de moord op onderzoeksjournalist Peter R. de Vries. Nederland biedt over het algemeen een veilig klimaat voor journalisten onder andere door PersVeilig. Deze samenwerking tussen de Politie, het Openbaar Ministerie, de Vereniging van Journalisten en het Genootschap van Hoofdredacteuren heeft tot doel de positie van journalisten te versterken tegen geweld en agressie op straat, op social media en tegen juridische claims. Het laat zien hoe belangrijk deze initiatieven kunnen zijn voor de persvrijheid en veiligheid van een land.
‘’Nederland stijgt van plek 28 naar plek 6, en is daarmee terug in de top 10 waar Nederland mijns inziens ook hoort.‘’ - Ruth Kronenburg, Algemeen Directeur Free Press Unlimited
Maar ondanks de gunstige omstandigheden voor persvrijheid, neemt agressie tegen journalisten de laatste jaren fors toe. Free Press Unlimited heeft daarom vorig jaar met een Europees consortium van persvrijheid organisaties, de Media Freedom Rapid Response, een internationale missie over de veiligheid van journalisten in Nederland georganiseerd. Dit om de discrepantie tussen de papieren werkelijkheid en de toenemende onveiligheid van journalisten te onderzoeken. Dit onderzoek laat zien dat het steeds onveiliger is voor journalisten in Nederland. Want ook al staat Nederland weer in de top 10, persvrijheid is een mensenrecht dat bewaakt moet worden.
