Tsjechië
Tsjechië is een parlementaire democratie waarin politieke rechten en burgerlijke vrijheden over het algemeen worden gerespecteerd. Tsjechië staat op de 20e plaats in de RSF Press Freedom Index. De vrijheid van meningsuiting wordt expliciet erkend in de wet, de beperkingen op dit recht zijn duidelijk omschreven en de juridische reactie in geval van schending van dit recht is over het algemeen effectief.
In de afgelopen jaren heeft het land te maken gehad met een aantal corruptieschandalen en politieke geschillen die de normale wetgevende activiteiten hebben belemmerd. Illiberale retoriek en de invloed van machtige zakelijke entiteiten in de politieke arena worden steeds zichtbaarder.
Geconcentreerd media landschap
De mediamarkt wordt onder meer gekenmerkt door een algemene dominantie van televisie, die ongeveer de helft van de totale reclame-uitgaven in het land aantrekt. De mediakanalen in de Tsjechische Republiek zijn onderverdeeld in twee categorieën: de openbare media die door de belastingbetaler worden betaald, en de particuliere media. Er zijn drie publieke media-organisaties: de Tsjechische televisie, de Tsjechische radio en het Tsjechische persbureau. In vergelijking met andere V4-landen (Tsjechië, Hongarije, Polen en Slowakije) behouden de Tsjechische publieke media een hoge kwaliteitsstandaard en het vertrouwen van het publiek.
Dit heeft ook geleid tot aanvallen van populistische politieke krachten en herhaalde pogingen om de onafhankelijkheid van de Tsjechische publieke media te beperken. Deze situatie blijft de grootste bedreiging voor het democratische medialandschap in het land. De markt voor dagbladen is sterk geconcentreerd, met slechts vier landelijke kranten, enkele kwaliteitsmagazines, twee grote tabloids en een netwerk van regionale kranten: Deník. Online nieuwsconsumptie wordt steeds belangrijker, waarbij internet (inclusief sociale media) het meest gebruikte platform is voor toegang tot nieuws onder internetgebruikers.
Er is bezorgdheid en discussie over de concentratie van media-eigendom in de handen van enkele oligarchen en hun beweegredenen, waaronder de voormalige premier die in 2013 de twee meest invloedrijke media kocht. Ondanks de situatie voor traditionele mediakanalen, is er een groeiend aantal onafhankelijke kleinere media die belangrijk, bekroond onderzoekswerk en buitenlandse berichtgeving doen.
Veiligheid
Hoewel er geen grenzen zijn aan meningsuiting bij het bekritiseren van de regering, ambtenaren of staatssymbolen, worden Tsjechische journalisten online en offline onder druk gezet en bedreigd. Ze worden ook uitgedaagd door de zogenaamde "alternatieve" media, die worden gebruikt voor de politieke en zakelijke belangen van politici, als kanalen voor Russische en Chinese propaganda, en als een zakelijke kans om clickbait desinformatie te verspreiden. Zowel de president als de premier inspireren andere functionarissen wanneer ze journalisten aanvallen in een poging hen in diskrediet te brengen en wijdverbreid wantrouwen voor het beroep aan te wakkeren.
Tijdens de COVID-19-pandemie en gerelateerde protesten waren journalisten vaak het slachtoffer van bedreigingen, aanvallen en stalking.
Free Press Unlimited’s werk in Tsjechië
Voor de lokale journalisten in Centraal-Europa verzorgt Free Press Unlimited trainingen en ondersteuning op het gebied van medische journalistiek en het tegengaan van desinformatie. Daarnaast bieden we cursussen over cross border journalistiek aan, waarin Free Press Unlimited kennis deelt over het creëren en produceren van grensoverschrijdende journalistieke verhalen, en over de distributie van content naar publiek dat zich ook buiten de landsgrenzen bevindt. Om hun vaardigheden te ontwikkelen, biedt Free Press Unlimited ook mentoring en andere vormen van hulp bij de productie van content.
Foto: Daniela Kantorova.
