Zuid Afrika
Hoewel Zuid-Afrika een toonaangevend land is voor persvrijheid in Afrika, worstelen journalisten, mediaprofessionals, omroepen, politici en andere belangrijke partijen dagelijks met onopgeloste kwesties uit de apartheidswetgeving. Een voorbeeld hiervan is het eigendom van, en controle over de media. Daarnaast heeft het land te maken met een onrustig politiek klimaat. Zuid-Afrika staat op de 35e plaats in de RSF Press Freedom Index.
Zuid-Afrika is één van de landen die het zwaarst zijn getroffen door Covid-19. De snelheid waarmee het virus en de nieuwe varianten zich verspreiden, heeft veel van de onderliggende problemen van het land verergerd. Zo zijn honger en voedselonzekerheid zeer dringende kwesties geworden. De voorspelling is dat de pandemie zo’n één miljoen mensen in Zuid-Afrika tot armoede zal drijven. President Cyril Ramaphosa stelde in 2020 een bedrag van 25 miljard euro beschikbaar om voedselhulp te verstrekken, beschermende materialen aan te schaffen en bedrijven te helpen. Een deel van dit bedrag, waarvan ruim 35 miljard geleend bij het IMF, werd vervolgens gestolen. De woede van de bevolking over corruptie in het land was immens. Het hoofd van de Wereldgezondheidsorganisatie noemde de Zuid-Afrikaanse coronacorruptie ‘in feite moord’.
Overblijfselen apartheidstijdperk
De Zuid-Afrikaanse grondwet van 1996 beschermt de persvrijheid. Een cultuur van onderzoeksjournalistiek is goed gevestigd in het land, maar wetgeving die nog dateert uit het apartheidstijdperk wordt in combinatie met terrorismewetten gebruikt om de berichtgeving over regeringsinstellingen te beperken wanneer het ‘nationaal belang’ in het geding zou zijn. Daarnaast komt het met regelmaat voor dat de staatsveiligheidsdienst journalisten bespioneert en hun telefoons afluistert.
Intimidatiecampagnes en scheldpartijen
Journalisten in Zuid-Afrika worden in hun werk veelvuldig lastiggevallen. Zo hebben zij te maken met intimidatiecampagnes wanneer ze verslag proberen te doen van bepaalde onderwerpen. Voorbeelden van deze onderwerpen zijn de regerende partij ANC, overheidsfinanciën, de herverdeling van het land onder de zwarte bevolking en corruptieschandalen. Oppositiepartij Economic Freedom Fighters kreeg in 2019 een waarschuwing van het hooggerechtshof vanwege scheldpartijen en haatzaaiende uitspraken tegen journalisten. Het is niet ongebruikelijk dat journalisten, en dan met name vrouwelijke journalisten, op sociale media worden bespot, beledigd en zelfs bedreigd door politici of hun aanhangers.
Ons werk in Zuid-Afrika
Free Press Unlimited werkt in Zuid-Afrika met partners GroundUp en Vuselela aan het initiatief ‘Covid-19 Response in Africa: Together for Reliable Information.’ Het doel van dit door de EU gefinancierde project is om tijdens de coronacrisis steun te verlenen aan de media ten zuiden van de Sahara.
Foto: Paul Enkelaar
