Nieuwsplatform Dabanga: een reddingsboei voor miljoenen in Soedan

Op dit moment is er geen onafhankelijke journalistiek aanwezig in Soedan. Sinds de gevechten tussen de Sudanese Armed Forces (SAF) en de Rapid Support forces (RSF) op 15 april 2023 opnieuw uitbraken, is het leven in Soedan extreem gevaarlijk geworden voor alle burgers. Bijna 10 miljoen mensen zijn ontheemd en bijna alle mediawerkers hebben het beroep of het land verlaten.

"Voordat de gevechten begonnen, waren er in Soedan veel radiostations en andere media. Nu is er niets meer, alles is vernietigd," verteld Nigel. "Wat overblijft zijn sociale media en WhatsApp als de belangrijkste bronnen van informatie, gevolgd door mond-tot-mond. Maar het probleem is dat sociale media ook intensief worden gebruikt door de strijdende partijen. De strijders van SAF en RSF pushen hun verhaal en verspreiden desinformatie en propaganda. Dit zorgt vervolgens voor veel polarisatie, het heeft de Soedanese samenleving verdeeld. Daarom is het de rol van Dabanga om een hele bevolking te bedienen met onafhankelijk geverifieerd nieuws en informatie."

Voor de miljoenen Soedanezen die hun huizen hebben moeten ontvluchten zijn er twee hoofdprioriteiten: gezondheid en veiligheid, aangezien er zich een enorme humanitaire ramp aan het ontwikkelen is. Toegang tot informatie speelt hierbij een cruciale rol, omdat informatie in een crisissituatie levensreddend kan zijn.

Daarom is het werk van Dabanga - Radio TV Online, opgericht in 2008 met steun van Free Press Unlimited en partners uit het Nederlandse maatschappelijk middenveld, essentieel. Dabanga zendt nieuws uit vanuit ballingschap via kortegolfradio, satelliettelevisie en online platforms en bereikt zo dagelijks miljoenen mensen en informeert hen over de conflictsituatie. Het is de enige Soedanese onafhankelijke informatiebron die nog steeds alle mensen in Soedan kan bereiken, en zelfs internationale experts, media en besluitvormers op het gebied van buitenlandse zaken wenden zich vaak tot Dabanga voor geverifieerde en actuele informatie.
 

Op welke manier opereert Dabanga onder deze omstandigheden?

"Dabanga is het enige onafhankelijke mediahuis met connecties die nog in Soedan zijn, maar ze werken onder de radar. Het is een netwerk van stringers die informatie en beeldmateriaal naar Dabanga's redactieteam in Nederland sturen. 

Het werk is nog uitdagender geworden nadat de gevechten vorig jaar begonnen. We zenden uit van buiten Soedan via kortegolfradio en satelliettelevisie, omdat dit niet gecensureerd of uit de lucht gehaald kan worden. De kortegolfuitzending loopt 's ochtends en 's avonds ongeveer drie uur per dag en de tv-uitzending is 24 uur per dag. In Soedan valt regelmatig de stroom uit, telefoons en internet werken soms niet en veel huizen zijn verwoest. Wanneer de sociale media werken, publiceert Dabanga nieuws, maar gebruikt het ook om informatie op te vragen. We vragen mensen: waar ben je? Wat is er aan de hand? We moedigen mensen aan om Dabanga te gebruiken als hulpbron en als platform om te communiceren."
 

Hoe krijgt het Soedanese volk toegang tot betrouwbare informatie?

"Het is heel moeilijk, er is een grote behoefte aan radio's om onder de mensen te verspreiden. Het is op dit moment veel mond-tot-mond van mensen die een radio hebben of toegang tot WhatsApp, en zo nieuws en informatie doorgeven aan andere mensen.

We besteden veel van onze middelen aan verificatie om ervoor te zorgen dat de informatie die we verspreiden betrouwbaar is. We leggen het publiek uit waarom ze ons moeten vertrouwen en nemen ze mee door het proces van factchecking. Maar het verifiëren van feiten is erg lastig, het is een race tegen de klok. Er is zoveel nepnieuws en het is zo krachtig. Een gerucht kan zich sneller verspreiden dan wij het kunnen controleren. En de strijdende partijen die propaganda verspreiden beschikken over veel middelen. Het zijn niet alleen de Soedanese milities, we merken ook dat informatie van buiten Soedan kan komen, mogelijk van actoren met economische of politieke belangen in Soedan. Er zijn veel dingen die ongezien blijven."
 

Wat voor soort onderwerpen behandeld Dabanga?

"Internationaal krijgt de oorlog in Soedan weinig media-aandacht, deels omdat de aandacht uitgaat naar Oekraïne en Gaza. Maar er zijn wel dingen gaande, zoals vredesinspanningen van Soedanese organisaties buiten het land.

We proberen onderwerpen te verslaan die niet door andere media worden behandeld, en vanuit het perspectief van de betrokkenen. Er zijn verhalen over mensenrechtenschendingen, zoals een recente reportage over een dorp dat is aangevallen, inclusief foto's en getuigenissen. Dabanga probeert ook met de strijdende partijen te praten om hen ter verantwoording te roepen voor hun acties om de gevechten voort te zetten.

We zien dat internationale inspanningen om deze oorlog te stoppen niet effectief zijn geweest en dat er niet genoeg humanitaire hulp is doorgekomen. Er kwam wat humanitaire hulp binnen via Tsjaad, wat niet de traditionele route is, en toen heeft de minister van Informatie van de regering van de Sudanese strijdkrachten dit tegengehouden. Dabanga deed hier verslag van en het verhaal trok internationale aandacht. Dit is een goed voorbeeld van hoe Dabanga een kwestie onder de aandacht brengt en druk uitoefent op de Soedanese regering, waarna de aanvankelijke oproep om de hulp stop te zetten werd ingetrokken. Maar Dabanga is echt klein. Dat is het probleem. Er is op dit moment te veel werk voor het team."
 

Hoe zie jij het gebrek aan aandacht voor deze crisis? Is het iets dat Dabanga probeert te veranderen?

"Om de aandacht van de wereld te krijgen heb je goede content nodig in de vorm van foto's en audio, en dat is best moeilijk in Soedan. En met crisisverslaggeving kom je in een cyclus terecht waarin je altijd de inzet verhoogt. Welk verhaal over mensenrechtenschendingen kan nog meer choqueren dan het vorige? Onafhankelijke Soedanese media hebben steun nodig om te kunnen vertellen wat er gebeurt en om te voorkomen dat dit een vergeten oorlog wordt. We willen de boodschap uitdragen: vergeet Soedan niet en vergeet de steun voor de media niet.

Wat betreft de steun die nu nodig is, is het van belang dat er manieren komen om geld en apparatuur het land in te krijgen en om de toegang tot informatie in Soedan te herstellen. Hoe bouwen we die infrastructuur weer op? Hoe blijven we in contact met deze mensen? Hoe ondersteunen we journalisten buiten het land die ook proberen verslag te doen van de gebeurtenissen? Er zijn innovatieve technische en financiële middelen nodig zodat we het verhaal kunnen blijven vertellen. Want we weten dat als je het verhaal blijft vertellen, de aandacht behouden blijft."
 

Sudan Media Forum: #StandWithSudan

Ondertussen hebben Dabanga en meer dan 20 andere mediakanalen zich verenigd om de campagne "Stand with Sudan" te lanceren om het gebrek aan urgentie bij de internationale gemeenschap aan te kaarten. Free Press Unlimited steun dit belangrijke inititatief. Het doel van de campagne is om mensen bewust te maken van de ernstige humanitaire situatie die dreigt te leiden tot hongersnood en het uitbreken van ziektes onder miljoenen burgers.

De coalitie heeft het Sudan Media Forum opgericht, een samenwerking van Sudanese onafhankelijke journalisten en mediaorganisaties, waaronder Dabanga. De campagne #StandWithSudan valt samen met de eerste verjaardag van het uitbreken van de oorlog.

Het Sudan Media Forum eist een onmiddellijk staakt-het-vuren van alle strijdende partijen. Ze dringen aan op een onbeperkte doorgang voor humanitaire hulp en de oprichting van veilige corridors om voedsel en levensnoodzakelijke voorraden te leveren aan noodlijdende mensen in alle uithoeken van Soedan - steden, dorpen en plattelandsgebieden.

Lees meer op Dabanga's website