Een kans voor (pers)vrijheid in Syrië: de cruciale rol van onafhankelijke media
Voor het eerst in dertien jaar staat Syrië op de rand van de vrijheid. Er is eindelijk een einde gekomen aan het wrede bewind van Assad en nu het Syrische volk worstelt met de gevolgen van de recente gebeurtenissen en de volledige omvang van de gruwelen van het regime van Assad aan de oppervlakte komen, is er een kans op vrijheid. Onze partners vertellen ons: “We zijn weer burgers omdat we nadenken over opties.”
Free Press Unlimited investeert sinds 2011 in initiatieven van Syriërs om onafhankelijke en inclusieve media op te bouwen in het land. Deze langdurige relatie met onafhankelijke Syrische journalisten heeft velen op de been gehouden, om de stroom van betrouwbare informatie naar de Syrische bevolking in stand te houden. De media werkten met een op het algemeen belang gerichte aanpak en maakten nieuws over een breed scala aan onderwerpen, waarbij ze voorbij kloven als politieke kleur en stad versus platteland werkten, allemaal gericht op het opbouwen van cohesie. Ze hadden ook een cruciale rol in het verzet tegen het regime en zorgden ervoor dat ze er klaar voor waren wanneer de kans op verandering zich zou voordoen, zodat ze opnieuw hun rol kunnen spelen in een vrij Syrië. Namelijk: feiten verstrekken en een platform bieden aan mensen zodat ze gehoord worden door de machthebbers.
Het vertrek van Assad wordt gevierd, terwijl we deze nieuwe realiteit ook nauwlettend in de gaten houden om te leren wat de grenzen, de kansen en de mogelijke nieuwe risico's voor onafhankelijke media zijn. We ontvingen updates van meer dan 10 partners' die binnen en buiten Syrië hebben gewerkt. De meesten van hen staan nu te popelen om weer voet aan de grond te krijgen en op een vrije en veilige manier onafhankelijk en op feiten gebaseerd nieuws en informatie te blijven brengen. Journalistenverenigingen zoals het Ethisch Handvest voor Syrische Media roepen journalisten die zich voorheen niet konden aansluiten vanwege de terreur en onderdrukking door het politiesysteem van Assad, op om lid te worden en zich te houden aan onafhankelijke professionele statuten en ethische handvesten.
Een historische tijd
Dit is een historische tijd waarin collega's van buiten en binnen Syrië elkaar zullen ontmoeten; waarin hun familie en geliefden zich weer zullen verenigen, maar ook waarin veel verliezen zullen worden betreurd. Juist nu is het ongelooflijk belangrijk om het Syrische publiek het onafhankelijke, onpartijdige en relevante nieuws te geven dat het verdient.
Terwijl de hele samenleving huilt en roept om verantwoording, hebben de onafhankelijke media een kritische, ethische en professionele rol te spelen in het bevorderen van cohesie, het voorkomen van mogelijke lynchpartijen, vergelding of haatzaaiende uitspraken onder media en journalisten en in de samenleving als geheel, en in plaats daarvan rechtvaardigheid en respect te bevorderen.
Documentatie is essentieel
Nu de volledige omvang van de gruwelen van het regime van Assad aan het licht komt, met gevangenen die worden vrijgelaten en de realiteit van de gevangenissen aan de wereld wordt getoond, is het essentieel om te blijven documenteren om mensen ter verantwoording te kunnen roepen. Deze gegevens, met getuigenissen, beelden, locaties, zijn allemaal cruciaal om te kunnen pleiten voor gerechtigheid voor het Syrische volk. Naast veel advocaten- en juridische organisaties zijn onafhankelijke media de ogen en oren geweest van het Syrische bloedbad en geweld in de afgelopen 13 jaar.
Een van onze partners zegt: “Ons werk is onze toewijding aan het (her)vestigen van een vrije pers in een bevrijd Syrië. Tijd is essentieel en we moeten snel handelen om onze aanwezigheid te versterken nu het land voor het eerst in meer dan vijf decennia vrijheid omarmt.”
Realisme en ervaring met conflicten tonen aan dat om nieuwe cycli van geweld te voorkomen, de media en het maatschappelijk middenveld zorgvuldig moeten handelen, de situatie dagelijks moeten beoordelen, empathie moeten tonen en de gebeurtenissen die zich ontvouwen moeten blijven contextualiseren. Een rechtvaardige transitie is cruciaal en het op feiten gebaseerde werk van de media is in dit proces van fundamenteel belang.
Steun om te herstellen en herbouwen
Naast een moment om te vieren, is er ook veel om over te rouwen. Terwijl onze partners hun werk reorganiseren, worden ze geconfronteerd met de realiteit van een 13 jaar durend gewelddadig dictatoriaal regime dat meedogenloos is opgetreden tegen zijn burgers, vooral tegen iedereen die zich op wat voor manier dan ook tegen het regime durfde te verzetten, inclusief de families van degenen die kritiek hadden. We staan klaar om hen te ondersteunen met traumaverwerking en psychosociale hulp. De andere realiteit is dat andere strijdkrachten, zoals Israël, delen van het land bombarderen, wat een groot fysiek gevaar oplevert voor journalisten die verslag doen van deze gebeurtenissen. Ook de positie van Turkije vormt een bedreiging voor de door Koerden bevolkte gebieden, wat de al bestaande spanningen tussen Arabieren en Koerden niet ten goede komt. In alle gevallen staat ons noodhulpteam klaar om te helpen.
“Dit is een tijd van immense vreugde, bezinning en voorbereiding op de weg die voor ons ligt: de wederopbouw van ons land.” - citaat van een van onze partners
Syrische onafhankelijke mediaorganisaties hebben al een gezamenlijke verklaring gepubliceerd met een uitgebreide visie op persvrijheid in het Syrische post-Assad-tijdperk.
Geef Syrische media een kans
Als we willen dat persvrijheid en onze onafhankelijke partners een kans maken in een nieuw Syrië, moeten we nu in actie komen. Ze hebben alle steun nodig die ze kunnen krijgen in deze fragiele overgang die zoveel onzekerheid met zich meebrengt. Er is een kans, maar die is vluchtig. Dit is niet het einde van iets, het is het begin van iets. Als Free Press Unlimited zijn we waakzaam en staan we aan de kant van onze partners, de kant van ethische onafhankelijke media. We weten uit ervaring, zoals we hebben gezien in Irak, Afghanistan, Myanmar of Soedan, dat hoopvolle situaties in een oogwenk kunnen veranderen. Onze partners moeten hun plaats en doel in de Syrische samenleving opeisen. Dit is geen gemakkelijke taak. We willen hen steunen in deze uitdagende overgangstijd.