Een terugblik op opnieuw een jaar van strijd voor persvrijheid wereldwijd
Nu 2024 ten einde loopt, blikt Free Press Unlimited terug op een jaar dat gekenmerkt werd door belangrijke vooruitgang en hardnekkige uitdagingen in de strijd voor persvrijheid. Overal ter wereld zet Free Press Unlimited zich, samen met vele partners, in voor de veiligheid van journalisten, onafhankelijke media en toegang tot betrouwbare informatie te midden van groeiende autocratie en desinformatie.
We werken over de hele wereld samen met meer dan 300 partners om de persvrijheid te verbeteren en journalisten te beschermen. Door deze samenwerking hebben we veel uitdagingen aangepakt en gelukkig ook successen geboekt. In het overzicht van dit jaar geven we een paar voorbeelden.
Gaza: noodhulp in een ongekende crisis
Sinds Israël de oorlog begon in Gaza heeft Free Press Unlimited noodhulp gegeven aan 269 journalisten in Gaza. We maakten een monument met de namen van alle journalisten die een jaar na het begin van de oorlog in Gaza werden gedood en herdachten de omgekomen journalisten tijdens een herdenkingsbijeenkomst met Plant een Olijfboom in Hilversum, waar hun namen werden voorgelezen.
Met de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NvJ) brachten we een video uit in solidariteit met journalisten in Gaza. In de video doen acht (oud-)journalisten en de directeur van Free Press Unlimited een oproep aan de Israëlische overheid om journalisten te beschermen. Samen met 60 media- en maatschappelijke organisaties ondertekenden we een open brief waarin we Israël oproepen om journalisten onafhankelijke toegang te geven tot Gaza. Ook coördineerden we een oproep namens 39 mediavrijheidsorganisaties, waarin we lidstaten van de Media Freedom Coalition opriepen tot urgente actie om de veiligheid van journalisten en toegang tot informatie in Gaza te beschermen.
Azië: bevordering van veiligheid en mentale weerbaarheid van journalisten
In Bangladesh ontwikkelden we zes digitale veiligheidstrainingen en rustten we zes lokale trainers uit om journalisten essentiële vaardigheden op het gebied van digitale veiligheid bij te brengen. Omdat we ons bewust zijn van de risico's die journalisten lopen, hebben we ook opties voor verzekeringen geïntroduceerd die inmiddels op grote schaal worden toegepast. Om stigmatisering van mentale gezondheid tegen te gaan, hebben we initiatieven voor psychosociale ondersteuning gelanceerd, die nu zijn geïntegreerd in de diensten die worden aangeboden door twee netwerken van vrouwelijke journalisten.
Latijns Amerika: weerbaarheid temidden van onderdrukking
Free Press Unlimited stond journalisten in Nicaragua bij toen ze opnieuw te maken kregen met een golf van repressie en hielp verbannen journalisten in samenwerking met partnerorganisaties. Tijdens de turbulente verkiezingen in Venezuela leidde Free Press Unlimited een gezamenlijke verkiezingsmissie die wijdverspreide desinformatie, censuur en arrestaties van journalisten documenteerde. In Mexico startte Free Press Unlimited een onderzoekssamenwerking met UNAM University om kritische mediagegevens te analyseren.
In Guatemala faciliteerden we een dialoog tussen de Nederlandse ambassadeur en acht regionale journalisten over de grote uitdagingen voor de persvrijheid. Een regionale bijeenkomst in Colombia bracht experts, donoren en academici samen en versterkte allianties voor veerkrachtige media in heel Latijns-Amerika.
Afrika: betrouwbare media in conflict zones
Te midden van escalerende conflicten in Oost-Congo ondersteunde Free Press Unlimited 24 lokale radiostations, die vitale informatie verstrekken aan gemeenschappen en de veiligheid van journalisten monitoren met onze partner Journaliste en Danger. In Somalië verwelkomde Free Press Unlimited's partner Media Association of Puntland (MAP) de goedkeuring van de Access to Information Act in Puntland. Zij organiseerden een evenement, waarbij een platform werd geboden om het doel van de wet onder de aandacht te brengen en de processen te verduidelijken om misbruik te voorkomen. MAP benadrukte dat het succes van de wet afhangt van journalisten die content produceren met volledige toegang tot informatie, zonder bedreigingen of intimidatie te moeten verduren. Deze kwesties werden uitgebreid besproken tijdens het evenement, dat live werd uitgezonden. Lees een interview met Ibrahim Mohamed van MAP over de uitdagingen rond de Access to Information Act.
Midden Oosten en Noord-Afrika: capaciteitsopbouw en lobby
In Jordanië bood het Media Action project van Free Press Unlimited basisfinanciering aan vijf mediakanalen en trainingen in organisatieontwikkeling en onderzoeksverslaggeving via partnerschappen in het land. Digitale veiligheidstrainingen werden uitgebreid naar negen media in het kader van het EU Regional Media ENPI South initiatief, met onderwerpen als risicobeperking en veilige communicatie.
In Irak breidde Free Press Unlimited de psychosociale ondersteuning voor vrouwelijke journalisten uit door de vrouwenfaculteit van de Universiteit van Bagdad te trainen en medewerkers van het UNESCO-platform voor vrouwelijke journalisten te coachen. Drie media kregen ook coaching in digitale veiligheid, om hun weerbaarheid te versterken in een onstabiele omgeving.
We volgen ook de ontwikkelingen in Syrië op de voet en steunen onze partners op alle mogelijke manieren om hun plaats in een nieuw Syrië vast te stellen.
Lees meer over de huidige situatie in Syrië
Westerse Balkan/Europa: disinformatie bestrijden
Free Press Unlimited organiseerde een bijeenkomst in Amsterdam over de rol van desinformatie in de Westelijke Balkan, waar regionale journalisten en experts elkaar ontmoetten. Een lidmaatschapstraining in Servië versterkte de engagementstrategieën van journalistenverenigingen. Daarnaast organiseerde het Media Incubator Servië project een conferentie, “Remember Local Media?”, die de economische en veiligheidsuitdagingen van lokale journalisten belichtte.
Reporters Respond
Free Press Unlimited steunde journalisten wereldwijd met noodhulp via ons noodfonds Reporters Respond. In 2024 steunden we wereldwijd meer dan 1500 journalisten en mediawerkers. 86% ging direct naar individuele mediawerkers (en hun directe familie), 14% ging naar media huizen. De journalisten die we hebben gesteund identificeerden zichzelf als vrouw (41%), man (57%) en non-binair (2%). We hebben ondersteuning geboden in verschillende regio's, zie hieronder de geografische verdeling van de ondersteuning.
Reporters Respond biedt veel verschillende soorten steun, variërend van het evacueren van journalisten om ze in veiligheid te brengen, of het snel financieren van nieuwe apparatuur zodat ze hun werk kunnen voortzetten. In de grafiek hieronder vind je een overzicht van de verschillende soorten steun die in 2024 is verleend.
Wereldwijde pleitbezorging
Ons Policy & Advocacy-team is doorgegaan met het bestrijden van juridische druk in de vorm van SLAPPs. We hebben onderzoek gepubliceerd dat de afschrikkende invloed van SLAPP's op Nederlandse media onthulde. Met deze bevindingen hebben we gepleit voor sterkere bescherming in de Nederlandse implementatie van de EU-richtlijn tegen SLAPPs.
Ook hebben we samen met D66 verder gewerkt aan de motie voor versterking en ondersteuning van onafhankelijke media in West-Afrika om desinformatie tegen te gaan. Het kabinet stelt geld beschikbaar om onafhankelijke media te versterken en het bereik van kwaliteitsjournalistiek te vergroten. Dit is belangrijk om toegang tot betrouwbare en onafhankelijke informatie te garanderen en een alternatief te bieden voor desinformatie in de regio.
Het verwijderen van X
Free Press Unlimited heeft haar account op X (voorheen Twitter) verwijderd omdat we geen deel meer willen uitmaken van een sociaal medium dat massaal hatespeech en desinformatie verspreidt. We drongen ook aan op handhaving van de EU Digital Services Act om X verantwoordelijk te houden.
Volgens Ruth Kronenburg, uitvoerend directeur van Free Press Unlimited, is het verlaten van X een principiële beslissing. “Dit is in lijn met onze waarden en missie. We willen bijdragen aan een veiligere en meer verantwoordelijke digitale omgeving voor journalisten en het bredere publiek door over te stappen naar een platform, Bluesky, dat onze principes beter ondersteunt.”
Lees meer over onze beslissing
Een laatste noot
Ruth Kronenburg, Free Press Unlimited’s Directeur, zegt:
“Waar autoritaire leiders aan de macht komen, wordt de persvrijheid vrijwel onmiddellijk op de proef gesteld. Te midden van deze uitdagingen blijft Free Press Unlimited standvastig in haar missie om journalisten te beschermen en toegang tot betrouwbare informatie wereldwijd te bevorderen.”
Met een duidelijke visie, een sterke basis en een toegewijd team zijn we klaar voor 2025. We blijven trouw aan onze kernwaarden solidariteit, innovatie en samenwerking. Wij en onze partners en supporters geloven in een wereld waarin persvrijheid geen luxe is maar een hoeksteen van een rechtvaardige samenleving.
