Een plek voor herstel voor Soedanese journalisten
Terwijl de burgeroorlog Soedan blijft teisteren en miljoenen mensen op de vlucht doet slaan, blijft een klein aantal journalisten verslag uitbrengen vanuit Soedan, zij het onder extreme omstandigheden en bedreigingen. Dit heeft een grote psychologische impact en het risico op trauma's is hoog. Om deze journalisten te helpen heeft Free Press Unlimited de organisatie van een herstelverblijf gesteund.
Journalisten en mediamakers in Soedan zijn voortdurend doelwit geweest van gerichte aanvallen door alle conflictpartijen. Verschillende journalisten zijn gemarteld, zijn verdwenen en zelfs vermoord. Free Press Unlimited ondersteunde Native Voice Films en AYIN Network bij het organiseren van een herstelverblijf, inclusief een trauma- en vaardighedenworkshop en een herstelperiode na de cursus, voor bedreigde Soedanese journalisten. Deze twee organisaties zijn al meer dan tien jaar aanwezig in Soedan en werken samen met Soedanese mediamakers. Beide hebben een betrouwbaar netwerk opgebouwd van onafhankelijke Soedanese freelancers. Het herstelverblijf werd gefaciliteerd door DOCUBOX in Nairobi, Kenia.
Free Press Unlimited vindt psychosociale ondersteuning van vitaal belang in de journalistiek, omdat veel journalisten te maken hebben met moeilijke omstandigheden, traumatische content en lange werkdagen, wat vaak leidt tot veel stress, depressie en burn-out. Het stigma rond geestelijke gezondheid in de sector en de schaarste aan structurele ondersteuning verergeren deze problemen. In 2023 hebben we 167 journalisten psychosociale ondersteuning gegeven. In 2024 hebben we tot nu toe 82 journalisten ondersteund.
Uitdagende voorbereidingen
Het was een uitdaging om de journalisten veilig van Soedan naar hun verblijfplaats in Kenia te krijgen. Enkele maanden voor de workshop werd een gespecialiseerd team samengesteld om de verplaatsing en reis van elke mediamaker/journalist binnen Soedan te vergemakkelijken. Het team bestond ook uit Soedanese journalisten die zelf al de reis uit Soedan hadden gemaakt en specialistische contacten en kennis hadden opgedaan. Voor elke journalist werden langs elke route visa geregeld en safe houses voorbereid.
In totaal kwamen er acht freelancers uit heel Soedan. Daarbij kwamen nog vier andere Soedanese deelnemers die al in Kenia waren. Sommige deelnemers hadden jarenlange journalistieke ervaring, terwijl anderen pas sinds een jaar verslag deden. Het doel was om zowel ervaren journalisten als nieuwe stemmen samen te brengen en te ondersteunen. In totaal duurde het herstelverblijf 10 dagen, maar er was een mogelijkheid om nog drie weken te blijven om meer rust te nemen.
Mentale gezondheid prioriteit geven
Free Press Unlimited ziet (psychosociale) veiligheidsworkshops en veilige netwerken als essentieel voor journalisten actief in conflict gebieden. Ze bieden de broodnodige mogelijkheid voor rust, reflectie en vertrouwelijke gesprekken over mentale gezondheid. Deze initiatieven helpen journalisten nieuwe copingvaardigheden aan te leren, het stigma te doorbreken en deze kennis te verspreiden onder hun collega's. Door een kans te bieden om uit te rusten en op te laden, helpen deze workshops journalisten hun cruciale werk voort te zetten en de kwaliteit ervan te verhogen, terwijl ze het risico op een burn-out en het verlaten van het beroep verminderen.
“Zelfzorg is van vitaal belang voor journalisten in conflictgebieden om hun mentale gezondheid en veerkracht te behouden te midden van veel stress en angst.” - Marwa Ali, trauma specialist
Marwa Ali, traumaspecialist en een van de workshopgevers, zegt: “Zelfzorg is van vitaal belang voor journalisten in conflictgebieden om hun mentale gezondheid en veerkracht te behouden te midden van veel stress en angst. In onze sessies legden we de nadruk op eenvoudig toepasbare zelfzorghandelingen zoals het nemen van korte pauzes, genieten van wandelingen of het drinken van een kopje thee met collega's. Deze praktijken zijn eenvoudig maar cruciaal voor het beheersen van stress en het voorkomen van een burn-out.”
Openlijk moeilijkheden bespreken
Als ze over de resultaten van de workshops nadenkt, is Marwa Ali van mening dat de belangrijkste verandering die ze bij de deelnemers heeft waargenomen hun nieuwe bereidheid was om voor het eerst openlijk over hun uitdagingen te praten: “De workshops verhoogden ook het bewustzijn over de voordelen van counseling en therapie. Hoewel sommigen aanvankelijk overwogen om hun stressvolle baan op te geven, voelden ze tegen het einde hernieuwde energie en toewijding om hun carrière voort te zetten met een focus op zelfzorg.”
Ervaring van een deelnemer
Journalist en filmmaker Ibrahim Snoopy was een van de journalisten die deelnam aan het herstelverblijf. Hij deelt zijn ervaring.
“Ik deed vooral mee om in contact te komen met andere mediawerkers uit de regio en om mijn vaardigheden als verslaggever te verbeteren. De behoefte aan goede journalistiek is groter dan ooit, gezien het voortdurende conflict in Soedan. In eerste instantie zag ik het aspect van psychologische ondersteuning van de workshop als secundair, maar ik realiseerde me al snel de immense waarde ervan. Het gaf me essentiële strategieën voor het omgaan met de emotionele impact van verslaggeving onder zulke moeilijke omstandigheden.
“De workshop was een echte eyeopener voor hoe ik voor mezelf zorg. Ik realiseerde me dat sommige van mijn oude manieren om met stress om te gaan op de lange termijn niet goed waren.” - Ibrahim Snoopy, deelnemer herstelverblijf
Voor de workshop had ik de stress en het trauma van verslaggeven in een conflictgebied onder controle door me volledig in het werk te storten. Of het nu ging om het documenteren van de toestroom van ontheemden of het belichten van de realiteit in lokale ziekenhuizen waar gewonden worden behandeld. Ons niet-aflatende streven was niet louter journalistiek; het werd een copingmechanisme om de bijkomende spanningen van het leven en rapporteren in conflictgebieden het hoofd te bieden. De workshop was een echte eyeopener voor hoe ik voor mezelf zorg. Het deed me beseffen dat sommige van mijn oude manieren om met stress om te gaan op de lange termijn niet goed waren.”
“Ik voelde me comfortabel genoeg om persoonlijke ervaringen te delen met een groep vreemden, wat ongelooflijk bevrijdend was. Het was alsof er een last van mijn schouders viel.”
“Dankzij Marwa's kundige gebruik van therapeutische technieken voelde ik me voor het eerst comfortabel genoeg om persoonlijke ervaringen te delen met een groep vreemden, wat ongelooflijk bevrijdend was. Het was alsof er een last van mijn schouders viel, wetende dat ik openlijk kon spreken zonder bang te zijn veroordeeld te worden. In mijn werk zien mensen meestal alleen het eindproduct, zoals een video of film, zonder zich bewust te zijn van de persoonlijke worstelingen die komen kijken bij het maken ervan. Het was een enorme opluchting om deze aspecten openlijk te kunnen bespreken.”
Medische hulp en digitale veiligheid
Naast de psychosociale sessies omvatte het herstelverblijfprogramma ook praktische sessies over medische hulp in het veld en digitale veiligheid. Ibrahim vond dat deze sessies cruciaal waren voor het verbeteren van zijn veiligheid en werkefficiëntie.
“Inzicht in hackingtechnieken en hoe je persoonlijke informatie kunt beschermen en beveiligen is essentieel, vooral als je in gevoelige omgevingen werkt.”
Hij zegt: “Medische responstraining is van vitaal belang omdat het je voorbereidt op noodsituaties en mogelijk voorkomt dat je je schuldig gaat voelen omdat je niet voorbereid bent in een crisis. Training in digitale beveiliging is net zo belangrijk, vooral voor iemand in mijn vakgebied als journalist en filmmaker, waar het risico om doelwit te worden groot is. Inzicht in hackingtechnieken en hoe je persoonlijke informatie kunt beschermen en beveiligen is essentieel, vooral als je in een gevoelige omgeving werkt. Deze vaardigheden zijn niet alleen nuttig, maar ook noodzakelijk om mijn veiligheid en effectiviteit in mijn professionele taken te garanderen.”
Een ondersteunend netwerk
Een ander doel van het herstelverblijf was het creëren van een netwerk van journalisten die elkaar ook konden steunen. Hierover zegt Ibrahim het volgende: “Ik waardeer het netwerk dat we tijdens de workshop hebben gevormd echt omdat het journalisten met elkaar in contact brengt die veiligheidstips en advies om gezond te blijven met elkaar delen. Door deel uit te maken van dit netwerk blijf ik op de hoogte, vooral van wat er in Soedan gebeurt, en voel ik me verbonden in plaats van geïsoleerd. Dit netwerk is er niet alleen voor professionele hulp; het is een belangrijk ondersteuningssysteem dat ons werk en onze persoonlijke ontwikkeling echt verbetert.”
Free Press Unlimited en psycho-sociale steun
Free Press Unlimited erkent het belang van mentale gezondheid in de journalistiek en heeft dit de afgelopen jaren consequent opgenomen in onze holistische ondersteuningsprogramma's. Via ons noodhulpprogramma Reporters Respond geven we subsidies en begeleiding aan journalisten die directe zorg nodig hebben. We hebben ook wereldwijd lijsten van professionals en organisaties op het gebied van mentale gezondheid uitgebreid, waarbij we ons richten op een inclusieve benadering van de unieke behoeften van journalisten.
We bevorderen actief de uitwisseling van kennis tussen journalisten, professionals op het gebied van mentale gezondheid en academici en ondersteunen doorlopend onderzoek naar de gevolgen van journalistiek voor de mentale gezondheid. Daarnaast ondersteunen onze teams workshops en trainingsinitiatieven die zich richten op psycho-educatie, copingvaardigheden en het opzetten van netwerken voor collegiale ondersteuning.
