FPU en RSF verwelkomen veroordelingen voor moord op Peter R. de Vries, herhalen oproep tot vervolging van de opdrachtgever

De rechtbank veroordeelde de schutter en chauffeur tot 28 jaar gevangenisstraf en degene die de moord aanstuurde - door het Openbaar Ministerie 'moordmakelaar' genoemd - tot 26 jaar. Het Openbaar Ministerie (OM) had levenslange gevangenisstraffen geëist voor alle drie, maar de rechtbank vond deze straf niet gepast omdat de verdachten niet eerder waren veroordeeld voor soortgelijke misdaden en het bestaan van een 'criminele organisatie' niet kon worden bewezen.

Het OM vervolgde ook zes andere verdachten voor het faciliteren van de moord, onder andere door het lichaam van de Vries na de aanslag te filmen, waarover het OM stelde dat dit 'bedoeld [was] om diepe angst te zaaien onder de Nederlandse bevolking'. De Amsterdamse rechtbank concludeerde dat de intentie om angst in te boezemen, en daarmee het terroristische karakter van de moord, niet bewezen kon worden. Dit gebrek aan bewijs was deels te wijten aan het stilzwijgen van de verdachten tijdens de zittingen in januari en februari van dit jaar. In zijn vonnis sprak de rechtbank haar onthutsing uit over de koelbloedige manier waarop de moord werd gepleegd en commemoreerde de Vries' nationale en internationale bekendheid  als misdaadverslaggever.
 

Motief voor de misdaad

De rechtbank concludeerde dat het motief voor het misdrijf niet bewezen kon worden; volgens het OM de rol van de Vries als kroongetuige in het Marengo-proces. Hoewel de moord waarschijnlijk niet direct verband hield met het journalistieke werk van de Vries, erkenden het OM en de rechtbank de impact van de moord op de rechtsstaat en het Nederlandse publiek gezien het werk van de Vries als misdaadverslaggever en zijn veelvuldige optredens in de media. Tijdens de zittingen kwamen verschillende verwijzingen naar het werk van de Vries als journalist naar voren uit het bewijsmateriaal. Uit onderschepte telefoongesprekken bleek dat een van de verdachten na de moord over de Vries dat 'die zijn neus stopte overal waar hij die niet moest stoppen. Daarom is hij geschoten’.
 

 Jasmijn de Zeeuw, jurist en onderzoeker Free Press Unlimited:

"De veroordelingen zijn bemoedigend nieuws op de weg naar gerechtigheid voor de moord op de Vries. We roepen het Openbaar Ministerie op om door te gaan met het onderzoek naar degenen die opdracht hebben gegeven tot de moord - een daad die de Vries het zwijgen heeft opgelegd. In te veel gevallen gaan degenen die uiteindelijk verantwoordelijk zijn voor de moord op een journalist, vrijuit."

Pavol Szalai, Hoofd van de European Union-Balkans Desk bij RSF:

"De veroordeling van zes mannen is een belangrijke mijlpaal op weg naar volledige gerechtigheid voor de moord op Peter R. de Vries. We verwachten dat Nederland, dat op de 4e plaats staat in RSF's World Press Freedom Index, de lat hoog blijft leggen voor de hele Europese Unie die nog steeds worstelt met de straffeloosheid van misdaden tegen journalisten."

Mastermind

De opdrachtgever van de moord is tijdens dit proces niet formeel beschuldigd of geidentificeerd. De rechtbank sloot niet uit dat 'hoger geplaatste personen' betrokken waren bij de moord, maar kon zich hier verder niet over uitlaten omdat de aanklager dit ‘hogere echelon’ niet in de tenlastelegging had opgenomen.  Tijdens de zittingen werd wel verwezen naar het mogelijke bestaan van een opdrachtgever.. De 'moordmakelaar', Krystian M., gaf een korte verklaring aan de rechtbank nadat hij een verklaring van de kinderen van de Vries had gezien. Hij beweerde onder druk te zijn gezet om “berichten door te sturen” en verklaarde bezorgd te zijn over zijn veiligheid. Tijdens de zittingen besproken getuigenverklaringen suggereren dat Ridouan T., de hoofdverdachte in het Marengo-proces, opdracht gaf tot de moord op de Vries.

In februari 2024 werd Ridouan T. in eerste aanleg van Marengo veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf omdat hij leiding had gegeven aan een criminele organisatie die minstens vijf moorden pleegde. Twee jaar voor zijn dood nam Peter R. de Vries de rol van vertrouwenspersoon en adviseur van de kroongetuige, Nabil B., in dit proces op zich. Tijdens een van de laatste zittingen in februari 2024 bevestigde de aanklager dat het onderzoek naar de opdrachtgever van de moord op de Vries nog steeds loopt. 
 

Overzicht: het proces en de moord op Peter R. de Vries

Peter R. De Vries werd op 6 juli 2021 in Amsterdam neergeschoten nadat hij de tv-studio van RTL Boulevard had verlaten. Hij overleed negen dagen later aan zijn verwondingen. Peter R. De Vries was een van Nederlands bekendste misdaadverslaggevers en deed in zijn carrière vele spraakmakende onthullingen rondom strafzaken en de georganiseerde misdaad. 

Vanaf 2019 werd hij vertrouwenspersoon en adviseur van kroongetuige Nabil B. in het turbulente Marengo-proces. Dit proces draait, in de woorden van het OM, om een ‘professionele moordmachine'. In februari 2024 werden zeventien verdachten, waaronder leider Ridouan T., veroordeeld voor vijf moorden, twee pogingen daartoe en voorbereidingshandelingen in een aantal andere zaken.  proces staan zeventien verdachten terecht die deelgenomen zouden hebben aan een criminele organisatie, geleid door Ridouan T. en Said R., beschuldigd van het plegen van tien (pogingen tot) moorden. Het hoger beroep in dit proces begon in april 2024. 

Het onderzoek naar de moord op de Vries begon direct na de aanslag en leidde tot de aanhouding van de schutter en de bestuurder van de vluchtauto op dezelfde dag, 6 juli 2021. De zaak werd in november 2022 aangehouden nadat het OM nieuw bewijs in bracht, waaronder cruciale getuigenverklaringen. De zaak werd hierop samengevoegd met de vervolging van zes andere verdachten, verdacht van het organiseren en faciliteren van de moord. Het proces werd in januari 2024 hervat. Bewijs dat tijdens deze zittingen werd gepresenteerd wees op een verband tussen de moord en de rol van de Vries in het Marengo-proces, in plaats van met zijn journalistieke werk. De rechtbank oordeelde dat dit niet bewezen kon worden, mede door het gebrek aan inzicht in de motieven van de daders, die volhardend zwegen tijdens het proces. Eerder werden al twee anderen vermoord vanwege hun connectie met kroongetuige Nabil B.: de broer van kroongetuige Nabil B in 2018 en van een van de advocaten van B., Derk Wiersum in 2019, beide als represaille voor de samenwerking van B. met het Openbaar Ministerie