Klimaatjournalistiek: de risico's van verslaggeving over "het grootste verhaal van onze tijd"

Klimaatjournalisten hebben te maken met vele vormen van intimidatie, zoals (online) bedreigingen en fysieke en juridische aanvallen. Iets wat Sebastián Rodríguez kan bevestigen, als ervaren klimaatverslaggever en redacteur speciale projecten van Climate Home News, een nieuwsplatform dat gelooft dat kwaliteitsjournalistiek over het klimaat de wereld ten goede kan veranderen. "Klimaatverandering is het grootste verhaal van onze tijd. Ons doel is om originele journalistiek te leveren die informeert en inspireert tot actie om de wereldwijde klimaatcrisis aan te pakken."

Free Press Unlimited heeft Climate Home News juridisch ondersteund en spreekt met Sebastián Rodríguez over de huidige uitdagingen in hun werk.
 

Kun je de risico's beschrijven waarmee jij en je collega's te maken krijgen als ze verslag doen over kritieke onderwerpen zoals klimaatverandering?

"Het redactieteam van Climate Home News verzorgt zowel dagelijks nieuws als onderzoeksjournalistiek. Nu we meer en meer de nadruk op onderzoeksjournalistiek leggen is het beheersen van risico's cruciaal geworden. Ons onderzoeksteam, met name de freelancers die niet dezelfde bescherming hebben als onze interne journalisten, wordt vaak geconfronteerd met online en fysieke bedreigingen. Om hun veiligheid prioriteit te geven, hebben we uitgebreide risicobeperkende strategieën ontwikkeld.

We zijn ook geconfronteerd met juridische uitdagingen, zoals mogelijke rechtszaken, die ons belemmeren in ons werk. Onze shift naar onderzoeksjournalistiek brengt het constante gevaar met zich mee van machtige entiteiten die druk uitoefenen als ze onderwerp van een artikel zijn. Dit benadrukt het belang van proactief risicomanagement en heeft ertoe geleid dat we hulp hebben gezocht bij organisaties als Free Press Unlimited. Zo kunnen we ons cruciale werk voortzetten."
 

Met welke juridische bedreigingen heeft Climate Home News te maken gehad bij het onderzoeken van gevoelige onderwerpen?

"We hebben vaak te maken gehad met juridische intimidatie vanwege onze onderzoeksjournalistiek, vooral van invloedrijke figuren in de privésector die onze berichtgeving als een bedreiging voor hun zakelijke belangen zien. Een goed voorbeeld hiervan was ons onderzoek in Namibië, waar we een bedrijf onderzochten met verdachte financiële activiteiten die verband hielden met belastingparadijzen. Toen we tegenstrijdigheden ontdekten en om reacties vroegen, ontvingen we niet alleen een standaard antwoord van hun PR-bureau, maar ook een vage dreigbrief van hun advocaten, waarin werd gezinspeeld op mogelijke rechtszaken wegens laster. Deze tactiek was niet nieuw voor ons; onze berichtgeving over klimaatkwesties, waaronder energie en koolstofkredieten, heeft vaak geleid tot dergelijke intimiderende reacties, vooral van projecteigenaren die zich benadeeld voelen door onze artikelen.

Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, houden we ons aan strenge journalistieke normen en bieden we een platform voor reacties. Deze aanpak helpt om onze onderzoeken te beschermen tegen juridische geschillen, met nauwkeurigheid en eerlijkheid als onze verdediging. De hulp van Free Press Unlimited is hierbij van onschatbare waarde geweest, met name tijdens ons werk in Namibië, om juridische dreigingen het hoofd te bieden en onze zoektocht naar de waarheid voort te zetten.

We hebben gemerkt dat bedreigingen voornamelijk uit de private sector komen, meer dan van de overheid of publieke instanties. Gelukkig zijn we nog niet betrokken geweest bij juridische gevechten over deze kwesties, in tegenstelling tot sommige van onze partners, die aanzienlijke juridische en financiële gevolgen hebben ondervonden."
 

Welke invloed had juridische intimidatie op het onderzoeksproces en de manier waarop het team verslag deed van het Namibische onderzoek?

"Bij onderzoeksjournalistiek hebben juridische bedreigingen een grote invloed op de resultaten van de verslaggeving. Het onderzoek in Namibië benadrukte dit. Ondanks ons ijverige veldwerk, grondige documentatie en zorgvuldige controles, dwong de ontvangst van die juridische brief ons tot extra controles. We hebben toen de hulp ingeroepen van een jurist van Free Press Unlimited, die ons artikel op mogelijke risico's heeft beoordeeld. Door deze extra controles liep de publicatie en betaling aan onze freelancers echter vertraging op. Dergelijke juridische druk dwingt ons tot voorzichtigheid, soms ten koste van diepgang in een verhaal. Het vinden van een balans tussen het handhaven van journalistieke integriteit en het navigeren door juridische obstakels is cruciaal in diepgaande onderzoeksjournalistiek."
 

Kunt u meer zeggen over het proces van het beoordelen van een artikel vanuit juridisch oogpunt om mogelijke risico's op laster te beperken, en aan de andere kant de integriteit en impact van het rapport te waarborgen?

"Het beoordelen van artikelen vanuit een juridisch standpunt houdt in dat details drie keer worden gecontroleerd om te voorkomen dat er gronden worden gegeven voor smaadclaims. Dit proces kan verhalen droger maken door "kleur" weg te laten die diepte toevoegt maar als lasterlijk kan worden gezien. Het is een balans tussen het vertellen van een boeiend verhaal en het beperken van juridische risico's, waarbij de integriteit van het rapport wordt gewaarborgd terwijl men zich voorbereidt op mogelijke lasterrisico's.

Een belangrijke les voor ons is dat het vroegtijdig identificeren van risico's en het inschakelen van hulp van deskundigen cruciaal is. Juridische ondersteuning stelt ons in staat om belangrijke verhalen te blijven vertellen en tegelijkertijd de journalistieke integriteit en vrijheid van meningsuiting te waarborgen. Zonder de juridische ondersteuning van Free Press Unlimited had onze verslaggeving ernstig in gevaar kunnen komen, met alle gevolgen van dien voor ons vermogen om kritieke milieukwesties aan het licht te brengen en erover te berichten."