Onafhankelijke Syrische partners houden toegang tot informatie in stand na de aardbeving
De aardbeving aan de grens tussen Syrië en Turkije, vandaag precies een jaar geleden, heeft de media en organisaties waar Free Press Unlimited mee samenwerkt zwaar getroffen. Dit kwam bovenop de verwoestingen veroorzaakt door het al ruim 10 jaar durende conflict. Maar dat weerhield hen er niet van om direct verslag te doen van de verhalen van getroffen Syriërs. Vandaag blikken we terug op hoe zij met de situatie zijn omgegaan na de ramp.
Na de aardbeving heeft Free Press Unlimited media en journalisten in nood zoveel mogelijk ondersteund met noodhulp. Tegelijkertijd startte Free Press Unlimited een reflectietraject met een onderzoek naar de rol van media en hun inspanningen om verantwoording af te leggen na de aardbeving. In dit specifieke geval richtte het onderzoek zich op het analyseren van hoe internationale, regionale en nationale media verslag deden van de impact van de aardbeving in Syrië.
Die verwoestende 6e februari 2023 resulteerde in meer dan 50.000 slachtoffers in het zuiden van Turkije en bijna 9.000 in het noordwesten van Syrië plus talloze beschadigingen aan de infrastructuur. De politieke, economische en sociale context waarin de aardbeving plaatsvond blijft bijzonder relevant voor Syrië, omdat deze crisis opnieuw het gebrek aan steun aan het Syrische volk heeft aangetoond, vooral in tijden van rampen. Het heeft ook duidelijk gemaakt dat er behoefte is aan een mediasysteem dat in staat is degenen die verantwoordelijk zijn voor het verergeren van de humanitaire situatie ter verantwoording te roepen en druk uit te oefenen op lokale en internationale actoren om de situatie te verbeteren.
Resultaten uit het onderzoek
Uit het onderzoek bleek dat de internationale en regionale media zich vooral richtten op Turkije, aangezien de meeste verslaggevers in Turkije gestationeerd waren en Syrië niet eens binnenkwamen. Na twee maanden daalde de internationale berichtgeving consequent en leek de aardbeving bijna vergeten op de internationale agenda. Er werd vaak over de aardbeving geschreven zonder deze te plaatsen in de bredere politieke en economische context, en in het bijzonder de context van de burgeroorlog. Dit maakt het niet alleen moeilijker voor journalisten om duidelijk te maken wie verantwoordelijkheid draagt, het publiek kan zonder de context namelijk niet goed begrijpen waar de verantwoordelijkheden liggen, maar het helpt ook niet om de omvang van de ramp te laten zien en daarmee de dringende noodzaak om hulp te bieden.
Uit het onderzoek bleek dat de internationale en regionale media zich vooral richtten op Turkije, aangezien de meeste verslaggevers in Turkije gestationeerd waren en Syrië niet eens binnenkwamen.
Daarom was de berichtgeving in de internationale media meer gericht op het belichten van de inspanningen van de internationale gemeenschap en werd niet belicht hoezeer deze inspanningen in het geval van Syrië ontoereikend en onsuccesvol waren. Onafhankelijke Syrische media besteedden daarentegen meer ruimte en tijd aan Syrische stemmen en actoren en richtten zich op de getroffen gebieden in Syrië en op verhalen over Syriërs in Turkije.
Onafhankelijke Syrische media waren van vitaal belang om toegang te geven tot informatie uit de eerste hand en verhalen over getroffen mensen te vertellen. Op deze manier voorkwamen ze dat mensen losgesneden werden van informatie. Maar de context waarin zij werken is extreem moeilijk en daarom is blijvende steun onmisbaar. Steun is vooral nodig voor meer op feiten gebaseerde verhalen die de lokale en internationale respons ter verantwoording roepen. Partners konden bijvoorbeeld geen verhalen wijden aan waarom humanitaire hulp niet werkte zoals het had gemoeten en wie verantwoordelijk is voor deze mislukking. Er is een gebrek aan de juiste middelen, aan specifieke analytische of onderzoeksstukken en aan de nodige achtergrondinformatie van experts en goed geïnformeerde lokale bronnen. Daarom hebben de onafhankelijke Syrische media nog steeds steun nodig om een goede waakhondfunctie kunnen vervullen.
De rol van onafhankelijke lokale media bij een (natuur)ramp
- Ze zijn de stem van het volk en helpen gezinnen, humanitaire hulporganisaties en autoriteiten om de situatie te volgen
- Ze bieden nuttig advies en informatie om het hoofd boven water te houden
- Ze tonen de lokale veerkracht van burgerinitiatieven
- Ondanks het voortdurende conflict kunnen ze solidair zijn met de slachtoffers en oplossingen aandragen door betrouwbare informatie te verstrekken
Het werk van onze partners
Ondanks de moeilijke omstandigheden bleven onze partners zich inzetten om betrouwbare informatie te leveren en aandacht te vestigen op het feit dat de aardbeving veel meer gevolgen had voor Syrië dan voor de buurlanden vanwege de politieke en economische context.
Verslaggevers ter plaatse werkten onvermoeibaar om uitgebreid verslag te doen van alle door de aardbeving getroffen gebieden. In de weken na de aardbeving ging de aandacht vooral uit naar initiatieven van maatschappelijke organisaties. Onze partners gingen door met het publiceren van educatieve content over de juiste communicatiemethoden met overlevenden, de juridische kwesties waarmee Syrische vluchtelingen in Turkije te maken hebben, de bescherming die vrouwen nodig hebben tegen misbruik in opvanghuizen, terwijl ze tegelijkertijd ook individuele verhalen van getroffen mensen vastlegden.
Steun vanuit Free Press Unlimited
De eerste noodhulp van Free Press Unlimited bestond uit het toekennen van kleine crisissubsidies aan onze partners om hen te helpen verhuizen. Het bekostigde vervoer, tijdelijke huisvesting en het verplaatsen van apparatuur. Deze kleine subsidies konden ook een gat in de betaling van personeel overbruggen, en hielpen om journalisten ter plaatse te verbinden met internationale media. De ondersteuning omvatte ook mentale gezondheidszorg en therapie sessies tegen post traumatische stress om te herstellen van de impact van de aardbeving.
Free Press Unlimited organiseerde in 2023 ook een serie online webinars na de aardbeving, om zo reflectie voor Syrische onafhankelijke media rondom hun rol in tijden van een ramp te stimuleren. De webinars creëerden een ruimte om openlijk ervaringen te delen en ethische dilemma's te bespreken die opkomen bij het verslaan van een ramp. Onderwerpen die werden besproken zijn: het managen van redacties tijdens een crisis, hoe gebruik te maken van burgerjournalistiek en video's uit het veld, fact checking, concurreren met sociale media en samenwerking met maatschappelijke organisaties te midden van een crisis.
De steun van Free Press Unlimited aan de media in Syrië was cruciaal voor de voortzetting van hun werk in deze crisistijd. Het is wel belangrijk om verder na te denken over hoe onafhankelijke media autoriteiten beter ter verantwoording kunnen roepen in hun journalistieke werk. Er moet in kaart worden gebracht wat onafhankelijke Syrische media nodig hebben om ook in tijden van crisis dit soort journalistiek te kunnen bedrijven. Dat draagt bij aan de ontwikkeling van een mediasysteem dat autoriteiten ter verantwoording kan roepen en lokale en internationale actoren onder druk kan zetten om de situatie te verbeteren.
