Staakt-het-vuren in Gaza is een hoopvolle eerste stap
Israël's oorlog in Gaza is het dodelijkst voor journalisten ooit gemeten. Journalisten in Gaza hebben de afgelopen 15 maanden onder onmenselijke omstandigheden moeten werken. Zij zijn op ongekende schaal gedood en het doelwit geweest van gerichte aanvallen door Israël. Het staakt-het-vuren wat afgelopen zondag is ingegaan,is een hoopvolle eerste stap, maar veel is nog nodig om de veiligheid van journalisten en de toegang tot onafhankelijke informatie te waarborgen. De komende tijd zal uitwijzen wat het staakt-het-vuren concreet zal betekenen voor de veiligheid van journalisten die in de regio werken, en of Israel haar verplichtingen onder internationaal recht nakomt om journalisten te beschermen als burgers.
Uit een survey van onze partner Arab Reporters for Investigative Journalism (ARIJ) onder bijna 400 journalisten die nu in Gaza zijn of wel daar de afgelopen maanden hebben gewerkt, blijkt dat 96% van de journalisten ontheemd is geraakt; 92% essentiële verslaggeving apparatuur heeft verloren; 91% basisbescherming zoals kogelwerende vesten en helmen mist; en 60% in tenten woont. Daarnaast zijn veel journalisten gewond geraakt, of hebben familieleden en kinderen verloren.
De eerste prioriteit is verlichting bieden aan de humanitaire noden van de bevolking, inclusief de journalisten die vaak zelf slachtoffer zijn van het conflict. Daarnaast moeten buitenlandse journalisten onbeperkt toegang krijgen tot de Gazastrook. Sinds het begin van de oorlog is onafhankelijke media de toegang tot Gaza nagenoeg ontzegd. Dit verbod op buitenlandse verslaggeving heeft een onmogelijke en onredelijke last gelegd op lokale verslaggevers om een oorlog te documenteren die zij zelf meemaken. Dit, in combinatie met de aanvallen op journalisten, maakt het steeds moeilijker om informatie uit Gaza te krijgen. Eerder riepen wij samen met 60 andere media- en maatschappelijke organisaties Israël al op om journalisten onafhankelijke toegang tot Gaza te verlenen.
Daarnaast moet er onafhankelijk onderzoek komen naar het ongekend hoge aantal gedode journalisten, minstens 166 sinds 7 oktober 2023 (CPJ). De voortdurende vijandelijkheden over de afgelopen 15 maanden hebben het bijna onmogelijk gemaakt om de moorden op journalisten goed te onderzoeken, wat de mogelijkheden voor gerechtigheid beperkt. Desalniettemin blijkt uit het reeds beschikbare bewijs dat Israël in meerdere zaken journalisten doelbewust heeft aangevallen. Zeker wanneer er indicaties zijn dat een journalist gericht doelwit is geweest, is het cruciaal dat zo snel mogelijk op professionele wijze bewijs wordt verzameld en veiliggesteld. Er moet nu onafhankelijk, effectief en grondig onderzoek komen naar deze moorden, in lijn met het UN Manual on the Effective Prevention and Investigation of Extra-Legal, Arbitrary and Summary Executions (het Minnesota Protocol).
Juist in tijden van humanitaire crisis en oorlog kan de toegang tot onafhankelijke en betrouwbare informatie levensreddend zijn. Journalisten spelen nu dan ook een cruciale rol. Het is essentieel dat zij verslag kunnen doen van de ontwikkelingen tijdens het staakt-het-vuren en de bevolking kunnen informeren over de verstrekking van humanitaire hulp. Maar hun werk is niet alleen van belang voor het verslagleggen van de huidige situatie, maar ook voor diepgaand onderzoek naar wat er de afgelopen tijd in Gaza heeft plaatsgevonden, waaronder schendingen van mensenrechten en oorlogsmisdaden. Onafhankelijke en nauwkeurige verslaglegging draagt bij aan transparantie, verantwoording en uiteindelijk gerechtigheid voor slachtoffers.
Als Free Press Unlimited zijn wij in nauw contact met onze partners om de situatie te monitoren en te ondersteunen waar mogelijk. Het behoud en herstel van onafhankelijke media en hun weerbaarheid is waar wij ons op richten. Wij blijven ons inzetten om te pleiten voor de bescherming van journalisten en de toegang tot betrouwbare informatie.
