Bosnië en Herzegovina
Bosnië en Herzegovina heeft een turbulent verleden. Het land, thuisbasis van drie etnische groepen (Bosniërs, Serviërs en Kroaten), is grotendeels gedecentraliseerd. Persvrijheid is altijd een controversieel onderwerp geweest en tot twee decennia geleden was laster opgenomen in het strafrecht. In 2002 werd het gedecriminaliseerd, maar het blijft moeilijk voor journalisten om zich vrijelijk uit te drukken zonder in de problemen te komen. In 2020 stond het land op plaats 67 van de 180 landen in de RSF Press Freedom Index.
De Balkan kent een gewelddadige historie. In 1992 brak de staat met Joegoslavië en werd onafhankelijk, maar het bleef tot 2005 verwikkeld in de Bosnische oorlog. Dit had een schadelijk effect op het medialandschap. De concentratie van media-eigendom baart zorgen, vooral omdat er geen transparantie is wat betreft die eigendom. In 2016, na jaren van grondwetshervormingen, heeft Bosnië en Herzegovina het EU-lidmaatschap formeel aangevraagd. Voordat het land kan worden toegelaten, is er echter nog veel werk aan de winkel; er moeten aanzienlijke verbeteringen plaatsvinden op het gebied van democratie, de rechtsstaat, grondrechten en overheidsdiensten.
De staat van de persvrijheid
Een gepolariseerd politiek klimaat gekenmerkt door voortdurende verbale aanvallen en nationalistische retoriek heeft een vijandige omgeving voor de media in Bosnië-Herzegovina gecreëerd, en is funest voor de persvrijheid. In het verslag van de Europese Commissie over 2019 staat genoteerd dat in gevallen van bedreiging en geweld tegen journalisten en mediawerkers, het land er niet in slaagt onafhankelijk en doeltreffend onderzoek en vervolging te waarborgen. Journalisten worden aangevallen, niet alleen vanwege wat ze schrijven, maar ook vanwege hun etnische afkomst.
Veiligheid van journalisten
Hoewel Bosnië en Herzegovina laster als misdrijf heeft afgeschaft, gebruiken ambtenaren nog steeds civiele procedures om journalisten te intimideren en hen ervan te weerhouden hun werk uit te voeren. Dit heeft een verontrustende impact op de vrijheid van meningsuiting en dwingt journalisten steeds meer tot zelfcensuur. Journalisten werken onder onzekere arbeidsvoorwaarden: ze worden aangenomen op basis van kortlopende contracten en worden slecht betaald. Er moeten veranderingen plaatsvinden om de veiligheid van journalisten te bevorderen en een omgeving te realiseren waarin de vrijheid van meningsuiting wordt gerespecteerd en kan worden uitgeoefend zonder angst.
Ons werk in Bosnië en Herzegovina
Als we persvrijheid willen bevorderen, moeten we een veiligere omgeving creëren voor journalisten en media. Om die reden voeren we het regionale programma “Strengthening media freedom in Bosnia and Herzegovina, North Macedonia and Serbia” uit, waarin Free Press Unlimited samenwerkt met de lokale journalisten vereniging BH Novinari, en met het Netherlands Helsinki Committee.
Het programma richt zich op het versterken van de competenties van rechtshandhavingsinstanties, justitie en journalisten en op het creëren van een zinvolle uitwisseling tussen justitie en journalisten verenigingen. Journalisten en gerechtelijke functionarissen worden getraind in het promoten van de vrijheid van meningsuiting en het verlichten van de druk op journalisten. Instellingen moeten actie ondernemen op bedreigingen door wetgeving rondom vrijheid van meningsuiting meer toe te gaan passen of te verbeteren. Dit leidt tot een betere samenwerking tussen journalisten verenigingen en rechtshandhavingsinstanties, zodat zij adequaat kunnen reageren op geweld en bedreigingen tegen journalisten. Het programma helpt justitie en handhaving beter te begrijpen hoe relevante methoden kunnen worden toegepast om deze aanvallen op journalisten te onderzoeken en te vervolgen.
Foto: Kashfi Halford.
