Irak
Door de aard van het politieke landschap in Irak lopen journalisten al gevaar alleen omdat ze hun werk doen, maar degenen die protest aantekenen of verslag uitbrengen over corruptie zijn een direct doelwit. Tussen 2006 en 2018 werden er volgens UNESCO 198 mediaprofessionals vermoord. Vooral na de protesten tegen de regering in oktober 2019 hebben journalisten te maken gehad met intimidatie, ontvoeringen, aanvallen en moorden door milities, die onbestraft bleven. Het land staat dan ook op de 172e plaats in de RSF World Press Freedom Index.
De toenemende populariteit van online media, waar journalisten en activisten doorgaans vrij hun bevindingen op kunnen zetten, heeft de aandacht van de staat getrokken. De voorgestelde cybercriminaliteitswet wordt gezien als een instrument om hard tegen onafhankelijke media op te treden. Het gebruik van internet shutdowns en het sluiten of verbieden van mediakanalen wordt ook gezien als een effectieve strategie om kritische stemmen het zwijgen op te leggen, vooral tijdens protesten en onrust.
Media als propagandamiddel
De diversiteit aan gemeenschappen in Irak en de Koerdische regio wordt weerspiegeld in een versplinterd medialandschap. Naast een verschil van inhoud in de Koerdische en Arabische taal, worden mediakanalen te vaak gebruikt - en gezien - als propagandamiddelen. Het bevorderen van inclusieve en toegankelijke onafhankelijke media over maatschappelijke scheidslijnen heen is van vitaal belang voor het proces van vredesopbouw in de regio.
Aanvallen op vrouwelijke journalisten
De Iraakse media worden grotendeels door mannen gedomineerd, zowel qua inhoud als in de redactiekamer. Vrouwelijke journalisten hebben een verhoogd risico op intimidatie en bedreigingen voor hun fysieke veiligheid en welzijn. Vrouwen in de publieke belangstelling zijn vaak het doelwit. Zo werden er in 2018 drie Iraakse beautybloggers in Bagdad vermoord. Hun moorden staan symbool voor het gendergerelateerde geweld dat vrouwen in de media aan banden legt, wat weer resulteert in wijdverbreide zelfcensuur.
Ons werk in Irak
Na inspanningen van Free Press Unlimited en UNESCO heeft de Iraakse regering in 2017 eindelijk haar allereerste rapport voorgelegd aan de directeur-generaal van UNESCO over het aantal journalisten dat in dat jaar is vermoord. Zulke rapporten zijn belangrijk omdat daarin de acties worden beschreven die na elke moord zijn ondernomen. Dit geeft een duidelijk signaal aan de daders: misdaden tegen journalisten blijven niet onopgemerkt.
Free Press Unlimited en UNESCO ondersteunden na dit succes de vorming van een Nationaal Comité voor Veiligheid en Straffeloosheid, welke bestaat uit lokale maatschappelijke organisaties, regeringsvertegenwoordigers en de journalistenvakbond. Deze commissie komt regelmatig bijeen om veiligheidskwesties te bespreken. Een ander orgaan, de Special Investigations Unit (SIU), is speciaal opgericht om onderzoek te doen naar aanvallen op journalisten.
In de Koerdische regio's ondersteunt Free Press Unlimited Kirkuk Now, een vooraanstaand onafhankelijk media platform dat verslag doet via een netwerk van verslaggevers in de betwiste gebieden.
Veel gemeenschappen in Irak ervaren de impact van klimaatverandering - en met name watergerelateerde crises. Daarom heeft Free Press Unlimited rapportages over het klimaat ook als een belangrijk aandachtspunt voor media in Irak aangemerkt. Samen met instituut Clingendael ondersteunt Free Press Unlimited fellowships die Iraakse journalisten de middelen en capaciteit geven om te rapporteren over lokale klimaat gerelateerde kwesties en deze op nationale en internationale schaal te laten publiceren.
