2 jaar na de Russische invasie hebben Oekraïense media meer dan ooit steun nodig
Op 24 februari 2022 begon Rusland met een grootschalige invasie van Oekraïne, en nu, twee jaar later, gaan de gevechten nog steeds door. Enkele dagen na de invasie startte Free Press Unlimited Media Lifeline Ukraine (MLU): een initiatief om ervoor te zorgen dat onafhankelijke, relevante en betrouwbare informatie in de regio altijd beschikbaar blijft. Deze actie wordt gecoördineerd met onze zusterorganisatie Free Press for Eastern Europe, opererend vanuit Praag.
De eerste fase: noodhulp
In de eerste maanden van MLU zamelden we geld in voor onmiddellijke noodhulp aan journalisten die van de ene op de andere dag oorlogscorrespondenten werden. Deze steun bestond onder andere uit het evacueren van journalisten naar veilige gebieden of naar andere landen zoals Polen. Om journalisten te steunen die in Oekraïne bleven om verslag te doen vanaf de frontlinies hebben we 150 ballistische vesten en meer dan 400 veiligheidskits over de grens gebracht. Sinds het begin van de invasie in Oekraïne hebben we bijna 1100 Oekraïense journalisten en verslaggevers kunnen ondersteunen. Helaas moesten we, naarmate de oorlog voortduurde, overschakelen op langdurige ondersteuning.
De tweede fase: structurele steun
In de tweede helft van 2022 onderzochten we wat de behoeften waren van Oekraïense mediakanalen, naast de onmiddellijke noodhulp. Hoe konden we hen in staat stellen te blijven werken en de toegang tot betrouwbare informatie in stand te houden?
We ontdekten dat veel Oekraïense nieuwsredacties ervoor kozen om verslag te blijven doen vanuit Oekraïne. Veel mediawerkers, vooral mannen die opgeroepen werden om te vechten, moesten hun beroep echter opgeven. Dit veroorzaakte een leegloop van personeel. Daarnaast functioneerden bedrijfsmodellen niet meer goed omdat hun publiek plotseling over het hele land verspreid en gedesoriënteerd was, of als vluchteling in voornamelijk Polen terecht kwamen. Daarom hadden ze vooral hulp nodig op productieniveau, taken zoals het redigeren van verhalen en het plaatsen van ondertitels onder video's. Ze hadden ook informatie nodig uit de regio waar ze werkten. Ze hadden ook informatie nodig uit de gebieden waar hun publiek naartoe migreerde.
Media hub
We besloten om Oekraïense nieuwsredacties die nog in het land actief zijn, te koppelen aan Oekraïense vluchtelingenjournalisten. We voorzagen vijf vrouwelijke vluchtelingenjournalisten van een beurs en contracteerden nog eens twee journalisten als producent.
Al deze journalisten kregen een veilige werkplek aangeboden in ons mediacentrum in Warschau met volledig uitgeruste studio's en werden ondersteund met vergunningen om zich in Polen te vestigen. We ondersteunden met huisvesting, laptops en training in bijvoorbeeld foto- en videobewerking voor sociale media. Dit was nodig om hen te helpen hun werk op een andere manier voort te zetten dan ze gewend waren, aangezien de meeste journalisten afkomstig waren uit de tv-productie. We realiseerden ons al snel dat het ook heel belangrijk was om psychosociale ondersteuning te bieden om deze journalisten te helpen bij het verwerken van trauma's.
In de afgelopen anderhalf jaar zijn deze journalisten een team geworden die met hun vaardigheden de nieuwsredacties in Oekraïne zo goed mogelijk ondersteunen bij het maken van hoge kwaliteit nieuws voor het Oekraïense publiek. Ze helpen niet alleen bij productieverzoeken van Oekraïense nieuwsredacties, maar leveren ook zelf onderwerpen aan. Er ging bijvoorbeeld een team naar de grens tussen Oekraïne en Polen om verslag te doen van de Poolse boerenprotesten die de grens blokkeerden, waardoor er geen voorraden Oekraïne binnenkwamen en Oekraïense vluchtelingen er niet uit konden. Tot nu toe produceerde de hub 126 verhalen die werden gepubliceerd als artikelen, video- en audiomateriaal, in samenwerking met 10 onafhankelijke mediakanalen in Oekraïne.
Energie hub
In de herfst van 2022 begon Rusland met raketaanvallen op de energie-infrastructuur waardoor de stroom regelmatig uitviel. Dit betekende dat veel media hun werk niet konden voortzetten. We ondersteunden een van onze partners met o.a. internetsatellieten, snelladers en batterijen.
Dit hielp om:
- Kantooractiviteiten tijdens een black-out (voor maximaal 50 mensen) gedurende ongeveer 3 dagen gaande te houden, waarbij montageapparatuur en een externe server gebruikt worden;
- 3 filmploegen draaiende te houden gedurende 1-2 werkdagen;
- Opnames en uitzendingen in de studio gedurende een dag in stand te houden.
Onze partner ontwikkelde een systeem om van hun kantoor een open "energie hub" te maken om de activiteiten van zoveel mogelijk media gaande te houden in het geval van stroomuitval.
Steun blijft hard nodig
Rusland is niet gestopt met het bombarderen en vernietigen van Oekraïense steden, waardoor het voor ons team van journalisten in Polen onmogelijk is om terug te keren naar hun thuisland, ook al is dat hun grootste wens. Het was onze grootste wens dat Media Lifeline Ukraine in de afgelopen twee jaar overbodig zou zijn geworden, maar dat is niet het geval. Verre van dat, want we zien een voortdurende behoefte aan ondersteuning. Om de stroom van betrouwbare informatie op gang te houden, willen we het verstrekken van beurzen aan gevluchte journalisten voortzetten en uitbreiden, omdat we hebben gezien dat dit een goede manier is om zowel journalisten die vanuit het buitenland opereren, als journalisten die nog steeds actief zijn in Oekraïne te ondersteunen.
‘’Uiteindelijk willen deze journalisten gewoon hun werk blijven doen: mensen voorzien van betrouwbare, verantwoordelijke journalistiek. Daar zijn ze het beste in en ze hebben onze steun nodig.” Ruth Kronenburg - Algemeen Directeur Free Press Unlimited
