Radiostations dragen bij aan vrede in het oosten van de Democratische Republiek Congo
In een land als de Democratische Republiek Congo (DRC), waar ons mensenrecht op persvrijheid dagelijks wordt geschonden, is het verre van eenvoudig om een onafhankelijke mediaorganisatie of journalist te zijn. Onze partner CORACON is gevestigd in Noord-Kivu (in het oosten van de DRC), dat zwaar te lijden heeft gehad - en nog steeds heeft - onder het geweld van het leger. We spraken met Jacques Kakule Vagheni, coördinator bij CORACON, die uitlegt hoe belangrijk hun bestaan is en hoe ze de voortdurende uitdagingen het hoofd bieden.
CORACON is een collectief van onafhankelijke radio- en televisiestations die bijdragen aan vredesopbouw en de ontwikkeling van lokale gemeenschappen. Met hun netwerk van meer dan zestig mediapartners zijn ze in staat om een groot deel van de regio Noord-Kivu te bestrijken, waarbij ze zowel de grote en beter bereikbare steden (zoals Goma, Beni, Butembo) als kleinere gebieden (zoals Nyiragongo en Walikale) bereiken.''Het creëren van een gemeenschap met onafhankelijke radiostations is belangrijk in een land waar de democratie kwetsbaar is. Ons werk kan gezien worden als een kans voor burgers om het heft in eigen handen te nemen en leiders te vertellen dat ze het bestuur moeten verbeteren en er meer moeten zijn voor hun bevolking." Jacques vervolgt: ''Om dit te bereiken zijn professionele media nodig. Zij houden rekening met de gevoelige context van oorlog en voelen de verantwoordelijkheid om te voorkomen dat dingen erger worden dan ze al zijn.''
Voortdurende uitdagingen
De DRC is een land dat gebukt gaat onder grove mensenrechtenschendingen, politieke instabiliteit en voortdurende interne conflicten. De politieke en humanitaire onrust vooral in het oosten van het land stamt ui oorlogen uit het verleden zoals de Tweede en Eerste Congo-oorlog en het massale vertrek van Rwandezen die de DRC binnenkwamen na de genocide in 1994. De militaire aanvallen maken de situatie in Oost-Congo onvoorspelbaar en onveilig.
“De onveiligheid in Noord-Kivu is permanent geworden, voornamelijk als gevolg van milities en druk vanuit autoriteiten zoals het leger en de politie."
“De onveiligheid in Noord-Kivu is permanent geworden, voornamelijk als gevolg van milities en druk vanuit autoriteiten zoals het leger en de politie. Dit betekent dat journalisten vaak in angst werken. Angst om fysiek aangevallen te worden. En daar hebben ze reden toe. Er zijn in het verleden gevallen geweest van moord en ontvoering," zegt Jacques.
Helaas zijn deze extreme omstandigheden niet de enige uitdaging waar media en journalisten mee te maken hebben. De economische onzekerheid heeft ook invloed op hun werk. De overheid biedt geen enkele steun. Jacques vertelt ons: ''De inkomsten uit de journalistiek zijn erg laag, waardoor publieke radiostations niet normaal kunnen werken. Hierdoor worden maar weinig journalisten betaald en werken de meesten op vrijwillige basis. Zonder geld is het moeilijk om op lange termijn kwaliteitsprogramma's te maken.”
Het belang van hun werk
Gelukkig houdt de moeilijke situatie CORACON niet tegen. Sterker nog, het benadrukt het belang van hun werk, wat hen juist motiveert om te blijven doen wat ze doen. Lokale journalisten en mediaprofessionals hebben weinig kennis over hoe ze ethisch en professioneel verslag moeten uitbrengen in de onstabiele politieke en sociale context in Noord-Kivu. Het niet volgen van de journalistieke gedragscode kan hen ook in de problemen brengen; ze worden beschuldigd van partijdigheid, onnauwkeurigheid of onverantwoordelijkheid.
"Met de lokale radiostations die we ondersteunen, zijn we erin geslaagd om een alternatieve stem te ontwikkelen die niet door de autoriteiten wordt gecensureerd."
De capaciteit van lokale radio's om kwalitatieve radio te produceren is beperkt, onder andere door een gebrek aan IT programma’s en technologie. In de samenwerking tussen Free Press Unlimited en CORACON is hier veel aandacht voor: het opbouwen van de capaciteit en kennis van lokale radiostations en journalisten. Jacques vertelt: ''Samen met onze partners hebben we de aangesloten radiostations kennis laten maken met het gebruik van IT tools bij nieuwsproductie. Dit maakt hun werk gemakkelijker en verhoogt hun dagelijkse output. Het afgelopen jaar hebben we 267 journalisten getraind in radioproductietechnieken en ethiek en veiligheid. Ik ben er trots op dat ze op dit moment geweldig werk leveren.''
“We zijn er ook trots op dat we erin geslaagd zijn om de bevolking van Noord-Kivu te betrekken bij een verantwoorde bestrijding van epidemieën (ebola en Covid-19) en bij het proces van vredesopbouw. Met de lokale radiostations die we ondersteunen, zijn we erin geslaagd om een alternatieve stem te ontwikkelen die niet door de autoriteiten wordt gecensureerd, in tegenstelling tot de media die rechtstreeks door de regering worden geleid. Elke burger die dat wil, kan zijn mening geven via een radiostation en dat is een heel goede zaak,", zegt Jacques.
Om hun bestaan en missie zo goed mogelijk in stand te houden, heeft CORACON meer capaciteit nodig om fondsen te werven. Er is nog steeds een enorme behoefte aan steun voor lokale radiostations. “Met meer steun kunnen we meer programma's draaien en een nog grotere impact hebben in Noord-Kivu.'' Hij vervolgt: ''Technische capaciteit zou ons ook helpen. Om lokale radiostations te ondersteunen, hebben we een voorsprong nodig in journalistieke en managementvaardigheden. Regelmatige training is daarom noodzakelijk.”
Betrouwbare informatie is een must
CORACON ziet het verstrekken van betrouwbare informatie als de basis van kwaliteitsjournalistiek. Om dit te bereiken gaan ze vaak in discussie met de overheid. Dit om ervoor te zorgen dat journalisten toegang hebben tot informatie uit het publieke domein.
Ze benadrukken echter ook het belang van toegang tot betrouwbare informatie en onafhankelijke journalistiek voor de burgers van de DRC. “We zetten ons in om het publiek bewust te maken van hoe ze hun macht kunnen gebruiken. Mensen hebben recht op toegang tot betrouwbare en waarheidsgetrouwe informatie en ze mogen daarvoor vechten," zegt Jacques.
De militaire aanvallen maken de situatie in Oost-Congo extreem moeilijk en gevaarlijk voor burgers. Op een plek waar veel mensen worstelen om te overleven, zijn er journalisten die proberen hun medeburgers van betrouwbare informatie te voorzien en de ernst van de onmenselijke situatie aan de rest van de wereld bloot te leggen.
Daar is kracht en moed voor nodig. Free Press Unlimited is meer dan dankbaar om met een partner als CORACON samen te werken aan een betere democratische toekomst voor Noord-Kivu.
