Soedan betreedt media duisternis

De huidige situatie is buitengewoon zorgwekkend, zo horen we van onze jarenlange partner Dabanga. Dabanga is een van de weinige onafhankelijke nieuws- en informatiezenders in Soedan die levensreddend nieuws en informatie verstrekt aan burgers. Dabanga opereert in ballingschap vanuit Amsterdam en wordt al meer dan tien jaar ondersteund door Free Press Unlimited
 

Ze komen als eerst voor de journalisten

Na de staatsgreep werden alle staatsradio- en tv-kantoren onmiddellijk onder de controle gebracht van de legereenheid 'morele begeleiding'. Dit werd gevolgd door willekeurige arrestaties van onder meer de invloedrijke talkshow host van Sudan TV, Mahu Abu Joukh, de media-adviseur van premier Hamdok, Faisal Mohammed Salih, en Fayez el Sheikh, die werd gearresteerd nadat hij de staatsgreep op Al Jazeera TV veroordeelde. Hij was media-adviseur van het ministerie van Landbouw. Alle arrestanten hebben geen contact gehad met hun familie en hun verblijfplaats is onbekend.

Radio Dabanga-hoofdredacteur Kamal El Sadig deelt het volgende over de eerste uren na de coup: “Na de coup van luitenant-generaal Al-Burhan heeft het leger het internet afgesloten en de drukpers stopgezet. Daarom konden de gedrukte kranten die dag niet publiceren. Honderden websites die de klok rond werkten, verdwenen volledig, en tientallen FM-radio's vielen stil in Khartoem. Journalisten konden niet communiceren, omdat de telefoonlijnen volledig waren afgesneden en Soedan opnieuw een staat van volledige media duisternis betrad na twee jaar vrijheid, media herstel en vooruitgang.”
 

Toegang tot informatie

De toegang tot informatie is zeer beperkt. Soedan is nu een compleet media-donker gebied voor de lokale media en informatiekanalen. Het publiek heeft alleen toegang tot Dabanga op satelliet-tv in steden en kortegolfradio in regio's en landelijke kiesdistricten. Dabanga heeft het opgevoerd door een dagelijks nieuwsradioprogramma op tv te starten (Sudan Today) dat niet door de autoriteiten kan worden geblokkeerd.

Dit is een belangrijke informatiebron geworden voor het grote publiek. Verschillende regionale verzetscomités luisteren ernaar om geïnformeerd te worden, bijvoorbeeld over de lerarenstaking of de protestmars van zaterdag 13 november waar duizenden demonstranten aan deelnamen, waarbij soldaten en sluipschutters tien demonstranten doodschoten.

De enige andere bron van betrouwbare informatie zijn internationale tv-zenders, voornamelijk de Arabische zenders Al Jazeera en Al Jazeera Mubasher. Jazeera-directeur Al Muselma Al Kabbashi van hun kantoor in Soedan is afgelopen zondag gearresteerd, maar gelukkig dinsdag 16 november weer vrijgelaten.
 

Het blokkeren van de stem van de straat

Op dit moment zijn sommige radio- en tv-stations weer actief, maar ze worden gecontroleerd door het leger, wat de informatie bevooroordeeld en onbetrouwbaar maakt. In een interview met Radio Dabanga uit Khartoum, via het programma Sudan Today, op vrijdag 12 november, zei journalist Faisal Al-Baqer, oprichter en directeur van het Journalists Network for Human Rights: “Direct na de coup hebben de soldaten die gelieerd zijn aan de Inlichtingendienst en de afdeling Morele Begeleiding, radio en televisie dagenlang stilgelegd. Even daarna mochten ze weer werken, maar volgens hun voorwaarden en aanwijzingen. Ze zijn van plan om de echte stem van de straat te blokkeren, en in ruil daarvoor propaganda te voeren ten gunste van de staatsgreep.”

Faisal Al-Baqer bevestigt dat staatsradio- en televisie-uitzendingen zijn gecentraliseerd, om vanuit Khartoem via de National Radio and Television Corporation te lopen. Daar controleren de inlichtingenofficieren de radio en televisie en verspreiden ze alleen inhoud die overeenkomt met het verhaal van de leiders van de coup.

De kranten hebben weer kunnen drukken, maar ze hebben ook richtlijnen gekregen van officieren van de Militaire Inlichtingendienst waarin staat dat ze geen nieuwsbericht, column, artikel, onderzoek of rapport mogen publiceren dat in tegenspraak is met de status quo. Veel nieuwszenders blijven echter veerkrachtig, een groot aantal van deze gedrukte kranten heeft zich tot dusver tegen de richtlijnen en instructies verzet en deze verworpen.
 

Standhouden, koste wat kost

Soedan is een fase van media duisternis ingegaan. Het enige onafhankelijke nieuws komt van de weinige media die standvastig zijn of berichten vanuit ballingschap. Om de huidige situatie het hoofd te bieden, is het van vitaal belang om deze informatiestroom voort te zetten. Faisal Al-Baqer: “We moeten de waarheid blijven verspreiden, hoeveel offers dat ons ook kost. We moeten de keuzes van het volk blijven verkondigen en de waarden van vrijheid, gerechtigheid, vrede en een vrije en onafhankelijke pers naleven.”