Toegang tot informatie is van levensbelang in en rond Oekraïne
De verwoestende oorlog in Oekraine duurt al een maand voort. Tegelijkertijd, worden er allerlei methoden gebruikt om de toegang tot informatie in Rusland in te perken. Na de eerdere restricties op berichtgeving over de oorlog, zijn inmiddels ook websites van meerdere onafhankelijke media geblokkeerd en startte het eerste proces deze week tegen een journalist voor het verspreiden van valse informatie over de oorlog in Oekraïne. Hier staat een gevangenisstraf van maximaal 15 jaar op.
Helaas resoneert de volksnationalistische argumentatie van Poetin onder veel Russen vanwege het aan banden leggen van alle onafhankelijke media in Rusland zelf. Er vindt op dit moment op geen enkele wijze meer een open publiek debat plaats in Rusland over motieven, drijfveren en koers van de regering.
Een grootschalige oorlog en invasie van een soevereine staat zoals we die nu zien, gaat gepaard met desinformatie, propaganda en verwarring zaaien. In Mariupol was er de afgelopen 3 weken geen of nauwelijks bereik. De Russen hadden doelbewust alle communicatiekanalen afgesneden tijdens hun brute aanval: ze bombardeerden eerst telefoon, radio en televisietorens. Het gebrek aan informatie creëert chaos onder mensen omdat ze niet weten wat er gebeurt, en het compliceert het verzamelen en verspreiden van bewijsmateriaal.
Informatie moet beschikbaar blijven
Free Press Unlimited is al jaren actief in de ondersteuning van onafhankelijke media in Oost-Europa. We roepen zowel de Nederlandse regering als de internationale gemeenschap op om alles op alles te zetten om hen te ondersteunen en om het Russisch sprekend publiek de wereld betrouwbare informatie te verschaffen temidden van een informatieoorlog. Onafhankelijke informatie geleverd door journalisten in en rondom Oekraïne, waaronder Rusland is essentieel om te begrijpen wat er plaatsvindt. Diegenen die de moed tonen dit te blijven leveren in deze situatie verdienen onze steun. De beschikbaarheid van betrouwbare en actuele informatie is cruciaal voor de grote groep Oekraïners in levensgevaar om te weten wat er speelt en hoe de oorlog zich ontwikkelt. Ook is het cruciaal voor de vorming van een internationale strategie ten tijde van deze ongekende veiligheidsdreiging in Europa. Voor het effectief en tijdig leveren van hulp is actuele en betrouwbare informatie over ontwikkelingen en noden essentieel. Het versterken van de Russisch-talige informatievoorziening is ook een vreedzame manier om verdediging te bieden tegen de Russische informatieoorlog.
Onze oproep
Daarom hebben we bij Free Press Unlimited, in samenwerking met Reporters Sans Frontieres (RSF), onze steun en hulp aan journalisten in gevaar opgeschaald. Met Media Lifeline Ukraine zorgen we ervoor dat journalisten verslag kunnen blijven doen over Oekraïne. Samen zetten we ons in om praktische ondersteuning en andere hulp op de langere termijn te bieden, om ook in een eventueel bezet Oekraïne de onafhankelijke verslaggeving levend te houden. Het is cruciaal dat Nederland en andere landen het maximale doen wat in hun vermogen ligt om hen bij te staan in deze moeilijke tijd. We roepen alle autoriteiten op die daartoe mogelijkheden hebben, aandacht te hebben voor het lot van die journalisten die het meest kwetsbaar zijn.
Concreet zou Nederland er voor kunnen zorgen dat betrouwbare informatie over Oekraïne beschikbaar blijft door media hubs in Oekraïne en buurland Polen (waar veel journalisten uit Oekraïne nu heen zijn gevlucht) te ondersteunen. Door de media hubs te ondersteunen kunnen journalisten worden geholpen met veilige werkplekken, verbindingen en technische faciliteiten zoals laptops en telefoons. Ook kunnen zij hier beschermingsmaterialen lenen. Zo kunnen de onafhankelijke media ondanks moeilijke omstandigheden verslag blijven doen over de oorlog in Oekraïne, en de gevolgen.
In onze laatste Studio Free Press Matters aflevering gingen we in gesprek met Rusland-expert Hella Rottenberg van Raam op Rusland en advocaat Tamilla Imanova van het Memorial Human Rights Centre over de precaire situatie voor onafhankelijke media in Rusland.
Foto: Honcharuk Andrii
