De evacuatie is gestopt, maar onze noodhulp in Afghanistan duurt voort
Het crisisteam van Free Press Unlimited is de afgelopen weken dag in dag uit druk geweest met de veiligheid van journalisten in Afghanistan. Inmiddels is de Nederlandse evacuatie gestopt, maar we blijven in contact met journalisten en mediawerkers die zijn achtergebleven, en werken eraan hen veilig te houden.
Nog voordat Kabul gevallen was, hebben wij dankzij ons noodfonds Reporters Respond, al ruim 45 journalisten die direct gevaar liepen naar safe houses over kunnen brengen. Na de val van Kabul hebben we samen met de NVJ en het Genootschap van Hoofdredacteuren een brief aan de ministers van OCW en Buitenlandse Zaken geschreven met de dringende oproep om Afghaanse journalisten die voor de Nederlandse media hebben gewerkt, zo snel mogelijk te evacueren. Ons crisisteam is direct aan de slag gegaan om hiervoor een lijst samen te stellen, om deze zodra het moment daar was, aan het ministerie te kunnen overhandigen.
Start van de evacuatie
De oproep gaven we ook door aan de Tweede Kamer, wat resulteerde in een uitdrukkelijk verzoek van een meerderheid van de Kamer om mensenrechtenverdedigers en Afghaanse journalisten zo snel mogelijk te evacueren en met grote coulance te behandelen. Op 22 augustus kregen wij groen licht van Buitenlandse Zaken en het verzoek om zo snel mogelijk een lijst van de te evacueren Afghaanse journalisten en hun gezin aan te leveren. Wij zijn dag en nacht in touw geweest om iedereen op de grond te bereiken, duidelijke instructies door te geven en samen met Nederlandse journalisten en het crisisteam van Buitenlandse Zaken zo goed als mogelijk mensen het vliegveld binnen te loodsen.
Onveilige en gespannen situatie
De situatie rondom het vliegveld bemoeilijkte de evacuatie behoorlijk. Gezinnen konden het vliegveld niet bereiken of konden de Nederlandse soldaten niet vinden, na uren wachten raakten telefoons leeg waardoor we soms de laatste updates niet meer konden doorgeven, of door het geweld rondom het vliegveld kozen evacuees er toch voor om weer naar huis te gaan. De situatie werd steeds onveiliger, met de twee zelfmoordaanslagen als vreselijk dieptepunt. Hierbij zijn ook twee Afghaanse journalisten omgekomen, Alireza Ahmadi en Najma Sadeqi, meldde de Afghaanse Vereniging van Journalisten zaterdag.
Uiteindelijk 27 journalisten geevacueerd
Met behulp van het Nederlandse crisis team ter plaatse hebben we uiteindelijk 27 journalisten met hun gezinnen (in totaal 97 mensen) kunnen evacueren, waarvan er 79 in Nederland zijn aangekomen. Zij staan te popelen om hun werk voort te zetten. Wij blijven met hen in contact om te kijken hoe we hen verder kunnen helpen.
Van onze lijst, samengesteld met Nederlandse media en journalisten, hebben we vijf Afghaanse journalisten helaas niet kunnen evacueren, meestal omdat zij niet in staat waren het vliegveld te bereiken door de vele roadblocks van de Taliban. Voor iedereen die op de evacuatielijst stond, maar niet in veiligheid is, zoeken we naar mogelijkheden om hen op een later moment nog te evacueren.
En nu
De situatie in Afghanistan blijven we op de voet volgen. Een groot probleem bij het verschaffen van noodhulp aan Afghaanse journalisten die niet in aanmerking zijn gekomen voor evacuatie, is dat het financiële systeem in Afghanistan plat ligt. Hierdoor is het niet mogelijk geld bij deze mensen te krijgen. We blijven bezorgd over de veiligheid van journalisten ter plekke en de informatievoorziening over wat er op de grond gebeurt, want daar is momenteel weinig tot geen zicht op. We hebben deze zorgen gedeeld met de minister en ook met de VN instellingen.
