Impact van online agressie op vrouwelijke journalisten is groot

Free Press Unlimited richt zich al langer op de verschillen in online geweld gericht op mannelijke en vrouwelijke journalisten. In april 2022 werd het Media Freedom Rapid Response (MFRR) rapport gepubliceerd waarvoor Free Press Unlimtied een fact-finding missie leidde om meer inzicht te krijgen in de staat van veiligheid van journalisten in Nederland. Een van de aanbevelingen uit dit rapport was om bij het in kaart brengen van bedreigingen voor journalisten, meer aandacht te hebben voor vrouwelijke journalisten specifiek.

We zijn daarom erg blij te zien dat PersVeilig op dit onderwerp onderzoek heeft gedaan, al zijn de resultaten schokkend.
 

Agressie naar vrouwen anders en meer voorkomend

Uit het onderzoek blijkt dat vrouwelijke journalisten in vergelijking met de totale beroepsgroep vaker te maken hebben met agressieve of intimiderende uitingen via sociale media en juist minder vaak met face-to-face incidenten. Twitter is het platform waarop dit het vaakst voorkomt.

De agressie naar vrouwelijk journalisten is ook anders van aard dan naar hun mannelijke collega’s. Een derde van de vrouwelijke journalisten ervaarde het laatste incident van online agressie als discriminerend op basis van geslacht. Ze worden uitgescholden of gekleineerd op basis van hun vrouw-zijn. Ze zijn uitgemaakt voor ‘hoer’, ‘huppelkut’ of hebben te horen gekregen dat ze ‘moeten gaan schoonmaken’.
 

Invloed op het functioneren en welzijn

77 procent van de vrouwelijke respondenten zegt dat de bedreigingen hun werk negatief beïnvloedt, voor de gehele beroepsgroep is dat 63%*. Hierbij wordt het effect op het eigen gedrag (48 procent) en een negatieve impact op hun werkplezier (44 procent) het meest genoemd. Ruim een kwart van de respondenten geeft aan ook een effect op hun geestelijke gezondheid te merken.

Naast persoonlijke impact, hebben de bedreigingen ook impact op hoe vrouwelijk journalisten hun werk uitoefenen. Dat betekent in de meeste gevallen woorden zorgvuldiger kiezen (52 procent), gevolgd door anders met mensen omgaan (35 procent), bepaalde sociale media vermijden (23 procent) of niet meer publiceren over bepaalde onderwerpen (19 procent). Tegelijkertijd zeggen drie op de tien journalisten dat ze meer vastberaden zijn geworden om hun werk uit te oefenen.

*Dit bleek uit een eerder onderzoek uitgevoerd in 2021.
 

Hoe nu verder volgens Free Press Unlimited

Het onderzoek laat zien dat actie nodig is. Maar 32% van de ondervraagde journalisten deelde incidenten met de werk- of opdrachtgever; 7% deed melding bij de politie; 4% bij het social mediabedrijf; 4% bij PersVeilig. Dit zijn duidelijke signalen dat een structurele aanpak van het probleem nodig is, en dat veel zaken onbelicht blijven. Allereerst is het heel belangrijk dat binnen mediahuizen de dialoog wordt aangegaan over intimidatie en geweld tegen vrouwelijke journalisten, en dat zij altijd ergens terecht kunnen. Hierbij moet ook worden nagedacht over freelance journalisten.

Ook is het zaak dat de bekendheid en meldingsbereidheid bij PersVeilig en de politie worden opgeschroefd. Maar misschien wel het meest prangende vraagstuk is de verantwoordelijkheid van de sociale mediaplatforms. Zij bieden immers de digitale infrastructuur aan waarop dreigingen en online geweld tegen vrouwelijke journalisten plaatsvindt, maar houden zich veel te afzijdig wanneer online geweld op hun platforms plaatsvindt. Ze verzuimen daarin volledig om journalisten te beschermen.

Het is belangrijk dat er actie wordt genomen om de schokkende resultaten van het PersVeilig-onderzoek te verbeteren. Free Press Unlimited denkt hier graag over mee.
 

Reacties op het onderzoek

Peter ter Velde, projectleider Persveilig:

“Het is schokkend te zien dat vrouwelijke journalisten in Nederland het vooral via social media zwaar te verduren hebben. PersVeilig zal daarom actief social mediabedrijven aanspreken om online bedreiging en intimidatie aan te pakken. Omdat vrouwelijke journalisten vaak op hun ‘vrouw zijn’ worden aangevallen, gaan we kijken of wij in trainingen deze groep weerbaarder kunnen maken. Ook op andere vlakken gaan we onderzoeken of we vrouwelijke journalisten meer ondersteuning kunnen geven. Werkgevers en opdrachtgevers spelen hier ook een belangrijke rol in en die gaan wij daarop aanspreken."

Guusje Somer, Policy & Advocacy Officer Free Press Unlimited en coördinator MFRR rapport:

“Wij zijn blij dat met dit onderzoek het probleem meetbaar wordt gemaakt. Dit een belangrijke eerste stap om de veiligheid van vrouwelijke journalisten in Nederland te verbeteren. Het is hoopgevend dat PersVeilig zo voortvarend met onze aanbevelingen aan de slag is gegaan. Nu is de taak aan de Big Tech bedrijven, mediahuizen, overheid en natuurlijk burgers zelf om dit probleem bij de kern aan te pakken. Hopelijk zullen andere landen dit goede voorbeeld volgen."

Lees hier het gehele onderzoek:

Lees hier het artikel van de Nederlandse Vereniging van Journalisten over (de achtergrond van) het onderzoek.

Lees hier meer over het MFRR rapport over veiligheid van journalisten in Nederland.